Αναπηρικά αμαξίδια που ελέγχονται με την σκέψη και προθετικά μέλη που κινούνται μέσω νευρικών ενώσεων είναι κάποιες από τις τελευταίες καινοτομίες στη βιονική επιστήμη που συζητήθηκαν στο σχετικό επιστημονικό συνέδριο στην Ουάσιγκτον.

Επιστήμονες στην Ecole Polytechnique Federale της Ελβετίας (EPFL) κατασκεύασαν ένα αναπηρικό αμαξίδιο που μπορεί να οδηγηθεί μέσα από εγκεφαλικά σήματα που ανιχνεύονται με ένα ειδικό «σκουφάκι» που φοράει ο χρήστης.

Αυτό είναι μόνο ένα μικρό μέρος των ερευνών που γίνονται για τον έλεγχο των μηχανών μέσα από εγκεφαλικά σήματα, που αναμένεται να οδηγήσουν σε νέες λειτουργικές συσκευές και βοηθήματα για τους ανθρώπους με παράλυση και άλλες κινητικές αναπηρίες.

Νευροχειρουργική

Μέχρι σήμερα, η βιονική επιστήμη εστιάζει στην προθετική για ανθρώπους με ακρωτηριασμό. Πλέον, τα προθετικά χέρια μπορούν να ελεγχθούν με νευρικά σήματα που έχουν απομείνει στο υπόλοιπο μέρος του ακρωτηριασμένου άκρου, τα οποία ανιχνεύονται από ηλεκτρικούς αισθητήρες στο δέρμα.

Όσοι έχουν ακρωτηριασμό πάνω από τον αγκώνα, όπου σημαντικά νεύρα έχουν υποστεί σοβαρή βλάβη, ενδεχομένως να μπορούν εξίσου να ελέγξουν τέτοιου είδους τεχνητά μέλη, χάρη σε μια χειρουργική επέμβαση που στοχεύει στην επανατοποθέτηση νεύρων σε μυς του ώμου ή του υπολειπόμενου άκρου που δεν χρησιμοποιούνται.

Ο καθηγητής Todd Kuiken του Ινστιτούτου Αποκατάστασης του Σικάγο, πρωτοπόρος στην χειρουργική αυτή επέμβαση, δήλωσε στην ομιλία του στο ετήσιο συνέδριο της American Association for the Advancement of Science (AAAS) στην Ουάσιγκτον, ότι η επόμενη καινοτομία θα είναι η λειτουργία της αίσθησης στα βιονικά άκρα.

«Όταν αγγίζεται το δέρμα στο μέρος του άκρου όπου έχει γίνει η επέμβαση, οι ασθενείς έχουν αίσθηση στο μέρος που έχει πλέον ακρωτηριαστεί. Κρύο ή ζέστη, το νιώθουν στο μέρος που λείπει», είπε ο ίδιος. «Αυτό μας δίνει μια καταπληκτική ευκαιρία να αναπτύξουμε την αίσθηση στο τεχνητό μέλος – φανταστείτε για παράδειγμα να τοποθετήσουμε αισθητήρες στο τεχνητό μέλος που μπορούν να μετρούν την πίεση κάποιας δύναμης που ασκείται στο χέρι».

Οι ερευνητές εξετάζουν επίσης το ενδεχόμενο να δημιουργήσουν βιονικά άκρα που μπορούν να ανταποκριθούν σε πολλαπλά σήματα του σώματος, ενώ κάποιοι θεωρούν ότι αυτό θα μπορούσε ακόμα να οδηγήσει σε βιονικά χέρια όπου ελέγχονται και τα δάχτυλα.

Πέρα από αυτές τις προόδους στη βιονική, υπάρχει πλέον η προοπτική νέων συσκευών και για τους ανθρώπους με παράλυση, με τον ερχομό των συσκευών που ελέγχονται με την σκέψη.

Ο καθηγητής Jose del R Millan και οι συνάδελφοί του στην EPFL, που κατασκεύασαν το αμαξίδιο που κινείται με την σκέψη, έφεραν μαζί τους στην Ουάσιγκτον ένα ρομπότ το οποίο θα μπορούν να χειριστούν οι χρήστες μόνο με εγκεφαλικά σήματα.

«Θα μπορέσει να βοηθήσει τους ανθρώπους με αναπηρία να υποκαταστήσουν κάποιες κινητικές λειτουργίες. Για παράδειγμα, οι χρήστες θα μπορούν να βρίσκονται κάπου αλλού “εικονικά”, καθώς θα μπορούν να βλέπουν αυτό που βλέπει το ρομπότ», είπε ο καθηγητής Millan.

Ακρωτηριασμός κατά επιλογή

Η πρόοδος της βιονικής επιστήμης είναι τέτοια που πλέον ασθενείς επιλέγουν να έχουν βιονικά άκρα αντί για τα πραγματικά που έχουν υποστεί βλάβη.

Τον περασμένο χρόνο, ένας νεαρός Αυστριακός, που υπέστη σοβαρές βλάβες από ηλεκτροπληξία στην εργασία του, προτίμησε να ακρωτηριαστεί το αριστερό του χέρι, το οποίο δεν είχε πια καμία λειτουργία. Με τεχνητό μέλος που χρησιμοποιεί νευρικά σήματα μπορεί πλέον να πιάνει και να σηκώνει αντικείμενα.

Ο χειρουργός του, ο καθηγητής Oskar Aszmann, του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Βιέννης, λέει ότι μια δοκιμή με ένα υβριδικό βιονικό χέρι που συνέδεσαν στο χέρι του τον έπεισε για τα οφέλη του ακρωτηριασμού.

«Για τον ίδιο, το πιο σημαντικό πράγμα δεν είναι η ανατομική απώλεια αλλά η ανάκτηση της λειτουργικότητας. Μετά από μόλις δυο ώρες μπορούσε να κάνει πράγματα που δεν είχε κάνει για δυο ή τρία χρόνια.»

Μέσα στον επόμενο χρόνο, ένας δεύτερος ασθενής του καθηγητή θα προτιμήσει επίσης τον ακρωτηριασμό προκειμένου να αποκαταστήσει την λειτουργία του χεριού του με βιονικό άκρο.

πηγή: BBC News, Φεβρουάριος 2011
Απόδοση: Ελένη Στρατή – Κοινωνιολόγος