Η λογική της Ανεξάρτητης Διαβίωσης δεν είναι μονοδιάστατη. Ως τρόπος ζωής ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο, από πολιτισμό σε πολιτισμό, από είδος αναπηρίας σε είδος αναπηρίας και από νοοτροπία σε οοτροπία.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα εφαρμόστηκαν διάφορα πρότυπα οργάνωσης της διαβίωσης. Αρχικά διακρίθηκε σε δύο βασικές κατηγορίες: στα προγράμματα που υποστηρίζουν την ανεξάρτητη ζωή και στις δομές που υποστηρίζουν την ζωή ανεξαρτησίας.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα διατυπώθηκαν πολλές προτάσεις εναλλακτικές του ιδρυματισμού. Ύστερα από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισαν να εφαρμόζονται τα πρώτα εναλλακτικά προγράμματα στέγασης και διαβίωσης ανθρώπων με αναπηρίες. Υπάρχουν πολλές εκδοχές που ξεκινούν από τη λογική της προστατευόμενης στέγης και των προστατευόμενων κατοικιών έως τις προστατευόμενες ομαδικές κατοικίες ή ομάδες κατοικιών.
Σε πολλά κράτη δημιουργήθηκαν μεγάλες συνοικίες με κοινόβια που όμως τελικά διαπιστώθηκε πως αυτή η εκδοχή διαταράσσει την δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού και περιορίζει την ποιότητα ζωής.
Σε κάποια άλλα κράτη δημιουργήθηκαν ομαδικές κατοικίες που όμως εκ των υστέρων διαπιστώθηκε πως και σε αυτές τις κατοικίες υπάρχει σοβαρή απώλεια της ιδιωτικότητας των συγκατοίκων.
Τα τελευταία 30 χρόνια από τις ΗΠΑ ανέτειλε ένα νέο κίνημα: το κίνημα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση. Αφετηρία του κινήματος ήταν τα πολιτικά δικαιώματα των πολιτών με αναπηρίες. Ο εγκλεισμός σε ιδρύματα θεωρήθηκε ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τα τελευταία 15 χρόνια έχουν αρχίσει να δημιουργούνται κέντρα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση τα οποία έχουν ως στόχο να συγκροτούν και να λειτουργούν προγράμματα υποστήριξης των ανεξάρτητων τρόπων ζωής. Τα Κέντρα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση δεν είναι ούτε ιδρύματα, ούτε ομαδικές κατοικίες. Είναι κάτι ανάλογο των ελληνικών συλλόγων που όμως αντί συνδικαλιστικών δραστηριοτήτων αναπτύσσουν δραστηριότητες που αφορούν την υποστήριξη των πολιτών με αναπηρίες.
Οι βασικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται είναι:
1. η συμβουλευτική ομοτίμων. Αυτή φαίνεται να είναι το πιο σημαντικό εργαλείο για την Ανεξάρτητη Διαβίωση ακόμη και των πιο περιοριστικών αναπηριών.
2. πληροφόρηση: αυτή σε συνδυασμό με την συμβουλευτική ομοτίμων περιλαμβάνει την έκδοση φυλλαδίων, βιβλίων, ψηφιακών μέσων για την εξειδικευμένη πληροφόρηση των ανθρώπων με αναπηρίες με άμεσα αξιοποιήσιμες πληροφορίες.
3. προγράμματα εκπαίδευσης βοηθών και προγράμματα συντονισμού βοηθών.
4. προγράμματα εισαγωγής των ανθρώπων με αναπηρίες στην εισαγωγή τους στις νέες τεχνολογίες και στις τεχνολογίες αποκατάστασης.
5. προγράμματα εκπαίδευσης των ανθρώπων με αναπηρίες ως εργοδοτών.
Βρέθηκε πως το τελικό προϊόν της Ανεξάρτητης Διαβίωσης έχει πολύ χαμηλότερο κόστος από τα ιδρύματα. Η ποιότητα που παράγουν τα Κέντρα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση είναι ασύγκριτα καλύτερη από όλες τις άλλες εκδοχές αποκατάστασης και διαβίωσης. Το κυριότερο είναι πως το κίνημα της Ανεξάρτητης Διαβίωσης είναι καταδικασμένο να αυτομεταρρυθμίζεται επειδή αν δεν το κάνει αυτοανατρέπεται.
Πρακτικά η Ανεξάρτητη Διαβίωση είναι η μόνη εγγυημένη διέξοδος για την επιβίωση. Στο πλαίσιο της Ανεξάρτητης Διαβίωσης τα αδιέξοδα είναι διαπραγματεύσιμα και σε μεγάλο βαθμό οι άνθρωποι με αναπηρίες μπορούν να κατακτήσουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής που μπορεί να κατακτηθεί στην συγκεκριμένη βαθμίδα του πολιτισμού.