Είναι δυνατή η εγκυμοσύνη στις γυναίκες με Κάκωση Νωτιαίου Μυελού (ΚΝΜ); Φυσικά και είναι. Όμως, είναι εκπληκτικό το ότι άνθρωποι ακόμα και του ιατρικού χώρου, νομίζουν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Δεδομένου ότι η γονιμότητα στις γυναίκες βασίζεται σε ορμονική ισορροπία και όχι στην ανάγκη συγκεκριμένης νευρολογικής λειτουργίας, η γονιμότητα είναι απολύτως φυσιολογική.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποια δεδομένα που μια γυναίκα με ΚΝΜ πρέπει να γνωρίζει για την εγκυμοσύνη:

Γονιμότητα

1. Πρώτα απ’ όλα, οι γυναίκες μετά την ΚΝΜ έχουν κάποια καθυστέρηση στον εμμηνορροϊκό κύκλο τους, γύρω στους 6 με 12 μήνες. Αυτό είναι φυσιολογικό, και ο κύκλος θα σταθεροποιηθεί μετά από περίπου ένα χρόνο.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

1. Εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση
   Οι γυναίκες με ΚΝΜ έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποκτήσουν θρομβώσεις στα πόδια τους, τις λεγόμενες εν τω βάθει φλεβοθρομβώσεις. Η εγκυμοσύνη αυξάνει τον κίνδυνο. Γι’ αυτό και θα πρέπει οι μέλλουσες μητέρες να κινούν τα πόδια τους, είτε μόνες τους είτε με βοήθεια. Επίσης, φορώντας ελαστικές κάλτσες, θα μπορούσε να μειωθεί ο κίνδυνος. Το πρήξιμο των ποδιών ή το οίδημα είναι πολύ συχνό και στην ΚΝΜ και στην εγκυμοσύνη, γι’ αυτό είναι καλό να σηκώνετε όποτε μπορείτε τα πόδια σας ψηλά, αλλά και να φοράτε ελαστικές κάλτσες γιατί βοηθούν σημαντικά.
2. Ουρολοιμώξεις και ακράτεια
   Οι γυναίκες μετά την ΚΝΜ συχνά έχουν νευρογενή ουροδόχο κύστη, επομένως καθώς μεγαλώνει το έμβρυο, πιέζει την κύστη, προκαλώντας συχνά ατυχήματα (ακράτεια). Τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης οι περισσότερες γυναίκες κάνουν πιο συχνούς καθετηριασμούς για να αποφύγουν τις απώλειες και πολλές προτιμούν να χρησιμοποιούν για εκείνο το διάστημα μόνιμους καθετήρες. Επίσης, είναι πιθανό να γίνουν πιο συχνές οι ουρολοιμώξεις, οι οποίες θα πρέπει να θεραπευτούν άμεσα, γιατί ο κίνδυνος παλινδρόμησης στους νεφρούς είναι μεγάλος, αφού την κύστη την πιέζει έντονα το έμβρυο.
3. Αντανακλαστική δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος ή Αυτόνομη Δυσρεφλέξια (Autonomic dysreflexia)
   Μπορεί να συμβεί σε ανθρώπους με κάκωση που έχει προκληθεί από τον 6ο θωρακικό σπόνδυλο (Θ6) και πάνω. Συμβαίνει εξαιτίας ενός έντονου ερεθίσματος, κάτω από το επίπεδο του τραυματισμού, και μπορεί να προκαλέσει υψηλή αρτηριακή πίεση, εξαιρετικά έντονους πονοκεφάλους, ακόμα και εγκεφαλικό ή να οδηγήσει σε κώμα. Μια γυναίκα με ΚΝΜ πάνω από τον Θ6, πρέπει να ενημερώσει τον γυναικολόγο της για την Αυτόνομη Δυσρεφλέξια (Α.Δ.) και για το πώς μπορεί να την αντιμετωπίσει.
4. Κινητικές Δυσκολίες
   Καθώς η εγκυμοσύνη προχωράει, είναι δύσκολο για την γυναίκα να μετακινείται. Κάποιες γυναίκες με χαμηλό τραυματισμό ή ατελή κάκωση που μπορούσαν να περπατούν πριν την εγκυμοσύνη, στο τελευταίο διάστημα της εγκυμοσύνης είναι πιθανό να χρειαστούν αναπηρικό κάθισμα, μιας και είναι πολύ πιθανό να χάνουν την ισορροπία τους.
   Όσες μπορούσαν να ντυθούν μόνες τους, να μεταφερθούν ή να κάνουν διάφορα άλλα πράγματα χωρίς βοήθεια, κατά την εγκυμοσύνη είναι πιθανόν να χρειάζονται υποστήριξη για τις καθημερινές τους ανάγκες. Επομένως, είναι σημαντικό να προγραμματίζουν την υποστήριξη που πρόκειται να χρειαστούν, πχ. αυξάνοντας τις ώρες της προσωπικής τους βοήθειας, ειδικά τα 3ο τρίμηνο της κύησης.

Κατά τη διάρκεια των οδυνών και του τοκετού

1. Μειωμένη αντίληψη της αρχής των οδυνών και του τοκετού
   Τα σημάδια του τοκετού δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμα στις γυναίκες με ΚΝΜ. Οι συσπάσεις μπορεί να μην γίνουν αισθητές ή μπορεί να γίνουν αντιληπτές σαν έντονος πόνος ή ενόχληση. Όταν σπάνε τα νερά, μπορεί η μελλοντική μητέρα να το εκλάβει σαν ακράτεια ούρων ή ακόμα κάποιες φορές μπορεί να συμβεί και το αντίθετο. Ένας πονοκέφαλος από Αυτόνομη Δυσρεφλέξια ή αυξημένη σπαστικότητα, μπορεί να είναι τα μοναδικά σημάδια για την έναρξη του τοκετού. Η μέλλουσα μητέρα και οι άνθρωποι που την υποστηρίζουν πρέπει να εξοικειωθούν με την αίσθηση της κοιλιακής χώρας, ώστε να αντιληφθούν τις συσπάσεις.
2. Αντανακλαστική δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος ή Αυτόνομη Δυσρεφλέξια (Autonomic dysreflexia)
   Για άλλη μια φορά είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι η Α.Δ. είναι πολύ συχνή και μπορεί να γίνει επικίνδυνη κατά τη διάρκεια των οδυνών και του τοκετού. Οι γυναίκες με ΚΝΜ που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο είναι κυρίως εκείνες που έχουν τετραπληγία ή τραυματισμό από Θ6 και πάνω, και γι’ αυτό είναι σημαντικό να επιλέξουν να κάνουν επισκληρίδιο αναισθησία, που μπορεί να βοηθήσει ώστε να αποφευχθεί η Α.Δ.
3. Φυσιολογικός τοκετός
   Δεν υπάρχει κάποιο ισχυρό επιχείρημα που μπορεί να εξαναγκάσει μια γυναίκα με ΚΝΜ να κάνει καισαρική. Ο μοναδικός λόγος για να μην γίνει φυσιολογική γέννα, είναι οι συνήθεις μαιευτικές ενδείξεις, καθώς και η περίπτωση που η Αυτόνομη Δυσρεφλέξια δεν μπορεί να αποφευχθεί παρά τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Για τις γυναίκες που δεν μπορούν να σπρώξουν κατά τον φυσιολογικό τοκετό, το μωρό μπορεί να βγει με τη χρήση λαβίδων ή «βεντούζας».

Μετά την γέννα

1. Θηλασμός
   Οι γυναίκες με ΚΝΜ μπορούν να θηλάσουν, ακόμα και εκείνες με τετραπληγία (με ή χωρίς βοηθήματα). Ένα τμήμα εργοθεραπείας θα μπορούσε να σχεδιάσει κατάλληλα μαξιλάρια ή άλλα σχετικά βοηθήματα που θα διευκολύνουν τη μητέρα κατά τον θηλασμό. Σημειώνεται πως ο τραυματισμός των θηλών από τον θηλασμό μπορεί να προκαλέσει Αυτόνομη Δυσρεφλέξια.
   Για την πρόληψη του ερεθισμού του δέρματος της θηλής, μπορείτε να χρησιμοποιείτε λανολίνη πάνω στις θηλές. Αν αυτό δημιουργήσει πρόβλημα στον θηλασμό, τότε μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση της Α.Δ., ή διακοπή του θηλασμού για λίγο καιρό, και η μητέρα μπορεί να παίρνει το γάλα με θήλαστρο. Περιστασιακά, σε γυναίκες με ΚΝΜ μπορεί να καθυστερήσει η έγκριση του γάλακτος και αυτό μπορεί να χρειαστεί η χρήση ωοκυτοκίνης σε σπρέι.
2. Περινεϊκός πόνος
   Μετά από επισιοτομή (μαιευτική τομή του αιδίου), η αυξημένη πίεση στην περιοχή λόγω της καθιστής θέσης στο αναπηρικό κάθισμα, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μη επούλωσης της πληγής. Πρέπει να ελέγχετε συχνά την περιοχή, και αν η πληγή επιδεινώνεται, η γυναίκα πρέπει οπωσδήποτε να αποφύγει την άσκηση πίεσης στο σημείο αυτό. Ο περινεϊκός πόνος μπορεί επίσης να προκαλέσει Α.Δ.
3. Κράτημα του μωρού
   Αυτό μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο ειδικά για τις γυναίκες με τετραπληγία. Ένα τμήμα εργοθεραπείας ή κάποιο τμήμα αποκατάστασης μπορούν να βοηθήσουν ώστε να βρεθεί ο κατάλληλος εξοπλισμός, τροποποιημένες κούνιες, τραπέζια για άλλαγμα, και προτάσεις για εναλλακτικές θέσεις, ώστε να μπορεί η μητέρα να κρατά το μωρό της.

Η γυναίκα με ΚΝΜ πριν αποφασίσει να μείνει έγκυος θα πρέπει να έχει τη σχετική πληροφόρηση από διάφορες ομάδες ειδικών: έναν μαιευτήρα που γνωρίζει καλά από θέματα εγκυμοσύνης σε γυναίκες με ΚΝΜ ή έχει τη διάθεση να ενημερωθεί σχετικά, έναν φυσίατρο και μια νοσηλεύτρια που γνωρίζουν από ΚΝΜ. Άλλα μέλη της ομάδας αυτής μπορεί να είναι εργοθεραπευτές, μαιευτήρες, και αναισθησιολόγοι αν η ΚΝΜ είναι πάνω από τον Θ6. Παρόλα αυτά, η εγκυμοσύνη και η απόκτηση ενός παιδιού είναι ένα από τα πιο όμορφα πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή μια γυναίκας, και καλό θα είναι το ιατρικό προσωπικό να παρεμβαίνει όσο το δυνατόν λιγότερο, ώστε να αφήνει τη μητέρα να χαρεί την εμπειρία και να βρίσκει η ίδια τους τρόπους που διευκολύνουν εκείνη και το μωρό της.

Της Dr Karen Ethans
Απόδοση στα ελληνικά: Γεωργία Φύκα, Κοινωνική λειτουργός