Η κοινωνία του Εμείς της ειρηνικής συνύπαρξης, της αλληλεγγύης και της αγάπης ευρίσκεται σε πλήρη ύφεση στη ζωής μας.
Το Εμείς της υπεράσπισης των κοινωνικών δικαιωμάτων όλων εκείνων που αδυνατούν λόγω της ηλικίας ή της ιδιαιτερότητάς τους να υπερασπιστούν την αξιοπρέπειά τους, απαξιώνεται.
Το Εμείς για μια κοινωνία αξιοκρατική, που οι πρωταθλητές της ζωής τρέχουν με τις δικές τους δυνάμεις και όχι βάζοντας τρικλοποδιές στους άλλους, περιπαίζεται και λοιδορείτε.
Το Εμείς που αποτελούσε την ύψιστη ιδεολογική υπεροχή των σοσιαλιστικών αξιών χαρακτηρίστηκε και διασύρθηκε ως παλαιομοδίτικο.
Ατομισμός και ο κοινωνικός δαρβινισμός με το μαγευτικό, αλλά και ψευδεπίγραφο επιχείρημα της δήθεν απόλυτης ελευθερίας του ανθρώπου εμφανίζεται ότι κέρδισε στα σημεία τις τελευταίες δεκαετίες.
Το υπερτροφικό εγώ έχει βυθίσει τον άνθρωπο της εποχής μας ηδονικά σε πολιτικά παραισθησιογόνα που τον φυλάκισαν στον κόσμο των ψευδαισθήσεών του. Η πρέζα της δημοσιότητας, η χυδαιότητα, η αλαζονεία και η αυτάρεσκη ηδονή του να δηλώνεις κάποιος είναι φαινόμενα που ενδημούν ακόμα και στους σοσιαλιστικούς σχηματισμούς, μετατρέποντας ακόμα και προοδευτικούς ανθρώπους σε συμπλεγματικούς εξουσιομανείς.
Τα κυκλώπεια στερεότυπα που γεννά και υπηρετεί ο νεοφιλελεύθερος ατομικισμός οφείλουμε να τα αντικαταστήσουμε με θεσμούς που υπηρετούν την κοινωνία στο σύνολο της, αναδεικνύοντας τις αναλλοίωτες πανανθρώπινες αξίες και τη συλλογική προσπάθεια για πρόοδο.
Η επικύρωση της τετραημέρου εργασίας ως ευέλικτης μορφής απασχόλησης στη Σύνοδο της Πράγας πριν από μερικές εβδομάδες δεν έτυχε της οφειλόμενης προσοχής. Πρόκειται για κρίσιμη υποχώρηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, που σε συνάρτηση με την προ πολλού εγκατάλειψη του στόχου της πλήρους απασχόλησης αναδεικνύει την απόλυτη αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ισορροπήσει την επιδίωξη συγκεκριμένων οικονομικών δεικτών με τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.
Ζούμε δηλαδή σε μια πολιτική Ευρώπη που απορρίπτει εύκολα και με μεγάλη ταχύτητα, αντί να ενσωματώνει τους περιθωριοποιημένους του εργασιακού γίγνεσθαι χωρίς ορατή προσπάθεια επιστροφής τους στο σύστημα.
Βιώνουμε την κοινωνία της εικόνας, του θεάματος που απομακρύνει το βλέμμα μας από την πραγματική δυστυχία και μετατρέπει την αλήθεια σε μια ψεύτικη στιγμή.
Όσοι θέλουμε να υπηρετούμε τις κοινωνικές αξίες, οφείλουμε να παρακινήσουμε τον εαυτόν μας για να μπορέσουμε να υποκινήσουμε και τους άλλους, ώστε όλοι μαζί να κινητοποιήσουν την κοινωνία. Οι σοσιαλιστές σήμερα αναζητούμε τον κοινό τόπο, την κοινή συνισταμένη για να καταστήσουμε σαφές ότι είμαστε δυναμική πολιτική ομάδα στην Ευρώπη, ικανή να συνεγείρει τις ψυχές όλων των κατατρεγμένων, των αποκλεισμένων, των εν δυνάμει απειλημένων από τον αποκλεισμό και την αποσταθεροποίηση των εργασιακών σχέσεων.
Η αποδοχή και η σιωπηλή νομιμοποίηση των νεοφιλελεύθερων επιλογών, είναι βαρύ επιτίμιο που καλούνται να πληρώσουν σήμερα τα σοσιαλιστικά κόμματα στην Ευρώπη λόγω της γενικής δυσπιστίας που εισέπραξαν. Στην συγκυρία αυτή που ο νεοφιλελευθερισμός βρίσκεται σε βαθιά συστημική κρίση, ιδεολογική και πολιτική, χωρίς βέβαια να ισχυριστούμε ότι πεθαίνει, οι σοσιαλιστικές και προοδευτικές δυνάμεις στην Ευρώπη οφείλουν να αγωνιστούν και να επιβάλλουν ένα νέο ιστορικό συμβιβασμό μεταξύ των δυνάμεων του κεφαλαίου και της εργασίας.
Πρέπει να απαλλαγούμε όμως από βυζαντινισμούς και συγκεκριμένα για το ποιος ορθοτομεί καλύτερα το λόγο της σοσιαλιστικής αληθείας. Διαφορετικά, θα χρεωθούμε ιστορικά εκείνο το χαρακτηρισμό του απατημένου συζύγου, ο οποίος προκειμένου να εκδικηθεί τη γυναίκα του γιατί τον απατούσε, αυτοευνουχίστηκε.
Εάν επαναφέρουμε το Εμείς, ως την κύρια και πραγματική ιδεολογική διαφορά μας με τον νεοφιλελευθερισμό και απαλλαγούμε από ξαναειπωμένα τροπάρια που δεν τα ακούει πλέον κανείς, τότε και μόνο τότε μπορούμε οι σοσιαλιστές να αποκτήσουμε και πάλι την πολιτική πρωτοκαθεδρία στην Ευρώπη.
Παναγιώτης Κουρουμπλής*
Δικηγόρος, Διδάκτωρ Κοινωνικών Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών
Μέλος Εθνικού Συμβουλίου του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος
Ιούνιος 2009
(*Ο κ. Κουρουμπλής απέκτησε την τύφλωσή του μετά από τραυματισμό.)