Η οικονομική κριση, η ανεργία και η περικοπές των ασφαλιστικών παροχών κάνουν την επαγγελματική απασχόληση αναγκαιότητα επιβίωσης.
Οι δυνατότητες που έχουν οι έλληνες με αναπηρίες να απασχοληθούν σε κάποια αξιόπιστη εργασία είναι ελάχιστες αφού η οργάνωση των ελληνικών επιχειρήσεων είναι κάθε άλλο παρά φιλική και γι’ αυτό γίνεται ΑΔΥΝΑΤΗ Η ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ των ανθρώπων με αναπηρίες ως υπαλλήλων και ως επαγγελματικών στελεχών.
Η μόνη μάλλον δυνατότητα που έχουν οι έλληνες με αναπηρίες είναι ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΤΟΥΣ αφού όλες οι άλλες πρωτοβουλίες των τελευταίων 14 χρόνων δεν επέτυχαν τους οικονομικούς τους στόχους.
Σ’ αυτή την περίπτωση οι εταιρείες που διευθύνονται από αναπήρους έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα αλλά και επίσης σοβαρά μειονεκτήματα:
Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα
Βασικό πλεονέκτημα κάθε εταιρείας αναπήρων είναι πως μπορεί να ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΜΕ ΟΡΟΥΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ και εκ κατασκευής να παρέχει υπηρεσίες και προϊόντα που να μπορούν να καταναλωθούν ταυτοχρόνως τόσο από αναπήρους όσο και από ικανούς σωματικά καταναλωτές:
α) μπορεί να είναι περισσότερο ανταγωνιστική όταν πρόκειται για πελάτες όπως λ.χ. τοπική αυτοδιοίκηση, δημοτικές επιχειρήσεις, εκπαιδευτήρια, ιατρεία, θεραπευτήρια κ.ο.κ.
β) έχει τη δυνατότητα για προσεγγίσει νοικοκυριά και καταναλωτές που είναι συγγενείς αναπήρων και έχουν ειδικές καταναλωτικές ανάγκες.
Μειονεκτήματα κάθε εταιρείας αναπήρων είναι:
α) η έλλειψη προσπελασιμότητας που περιορίζει τις δυνατότητες για πρόσωπο με πρόσωπο επαφή με τους εν δυνάμει πελάτες,
β) η αδυναμία των επαγγελματικών στελεχών με αναπηρίες να υιοθετήσουν επαγγελματικούς τρόπους και συμπεριφορά,
γ) η νοοτροπία της φιλανθρωπίας και της δημοσιοϋπαλληλίας.
Επειδή ωστόσο η οικονομική αυτάρκεια είναι όρος επιβίωσης, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να αναζητηθούν κερδοφόροι τρόποι επαγγελματικής απασχόλησης και πιθανώς κάποια στερεότυπα επαγγελμάτων τα οποία, εφόσον αποδείξουν την αποδοτικότητά τους, να μπορούν να καταστούν άξια πρός μίμηση από αναπήρους που δραστηριοποιούνται σε κάθε νομό της Ελλάδας.
Η διεθνής εμπειρία
Παντού σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο οι άνθρωποι που ζούν κάτω από συνθήκες αναπηρίας συναντούν σοβαρά εμπόδια στη ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ.
Υπάρχουν ωστόσο κάποια ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΞΙΑ ΠΡΟΣ ΜΙΜΗΣΗ που φαίνονται ενδιαφέροντα και πιθανώς εφαρμόσιμα και στην Ελλάδα από Έλληνες με αναπηρίες:
1) Το περιοδικό Disability International της Disabled People’s International στελεχώθηκε από αναπήρους και έγινε εμπορικό, επειδή πολιτική της DPI είναι να ανοίξουν θέσεις εργασίας για αναπήρους.
2) Οι ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ που δημιουργήθηκαν από ανθρώπους με αναπηρίες και τα τελευταία 20 χρόνια και έχουν ΗΓΕΜΟΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΙΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ στην διεθνή αγορά.
3) Τα περιοδικά Disability Style που εκδίδονται όπως το New Mobility, το TeamRehab, το WE κ.ο.κ. τα οποία έχουν την πρώτη θέση στην κυκλοφορία των περιοδικών.
4) Το πρακτορείο μοντέλων FirstShot που προφανώς δημιουργήθηκε για να καλύψει τις ανάγκες ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ που διαφημίζουν προϊόντα και υπηρεσίες αποκατάστασης.
5) Εκδοτικοί Οίκοι που εκδίδουν ή πωλούν (ταχυδρομικώς) βιβλία για την αναπηρία και την αποκατάσταση.
6) Εταιρείες παροχής μηχανοργανωμένων υπηρεσιών γραμματειακής υποστήριξης, φοροτεχνικής, δημιουργίας διαφημιστικού υλικού, κοινοχρήστων κ.ο.κ.
Η Ελληνική εμπειρία
Στην Ελλάδα είναι λίγα τα παραδείγματα βιώσιμων πρωτοβουλιών αναπήρων που επέτυχαν και σταδιοδρόμησαν επαγγελματικά. Οι περισσότερες πρωτοβουλίες δημιουργήθηκαν με κοινοτικές επιδοτήσεις και εκμεταλλεύθηκαν τις επιδοτήσεις του ΟΑΕΔ.
Οι πιό αξιόλογες και βιώσιμες πρωτοβουλίες που κατόρθωσαν να κάνουν γνωστή την ύπαρξή τους είναι:
1) Το ΤΗΛΕΚΕΝΤΡΟ στην Αθήνα το οποίο στελεχώνεται από αναπήρους. Αυτό παρέχει γραμματειακή υποστήριξη και έχει δημιουργήσει κάποιες μικρές εκδόσεις. Δημιουργήθηκε με χρήματα της κοινότητας και χρησιμοποίησε τις επιδοτήσεις του ΟΑΕΔ αλλά μπόρεσε και επιβιώνει οικονομικά περισσότερα από 2 χρόνια.
2) Κάποιοι ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑΡΧΕΣ ή ΠΩΛΗΤΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ όπως ο Μάνθος Μαρράς, ο Νίκος Γουσέτης, ο Σταύρος Σερκετζής, ο Αντώνης Σαπουντζόγλου που πωλούν αναπηρικά καθίσματα και προϊόντα αποκατάστασης.
Όλες οι άλλες πρωτοβουλίες δεν απεδείχθησαν βιώσιμες. Διέκοψαν τη λειτουργία τους αμέσως μετά τη διακοπή των επιδοτήσεων.
Υπάρχει κενό στην Αγορά;
Η Ελληνική Αγορά είναι διαφορετική από τις αγορές των άλλων κρατών. Υπάρχει υπερπροσφορά προϊόντων και υπηρεσιών και σοβαρός ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων και των καταστημάτων.
Τα λίγα κενά που διαπιστώνονται στην αγορά δεν φαίνεται να είναι δυνατόν να καλυφθούν από επιχειρήσεις αναπήρων αφού οι περισσότερες δημιουργούνται χωρίς κεφάλαια και χωρίς έμπειρα επαγγελματικά στελέχη.
Υπάρχουν, ωστόσο, τομείς που μπορούν να είναι σχετικά αποδοτικοί εάν τα στελέχη τους επιδιώκουν την αποδοτικότητα και την καινοτομία τους. Η πληροφόρηση, η παραγωγή εντύπων, η διαφήμιση και η γραμματειακή υποστήριξη και η υποστήριξη των εξωτερικών ασθενών αποτελούν τομείς που μπορούν να αποδώσουν αν όχι πλουτισμό, σίγουρα όμως αποφέρουν ένα όχι ευκαταφρόνητο μεροκάματο.