Μάλλον κάπου εδώ έχουν αρχίσει να τελειώνουν τα «ψέματα» και ήρθε η ώρα για την κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες να αντιμετωπίσει την σκληρή πραγματικότητα των πολιτικών των «ίσων ευκαιριών» των τελευταίων 28 χρόνων.
Η μια μελέτη διαδέχεται την άλλη, και όλες καταλήγουν πως το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα είναι γενναιόδωρο.
Μια νέα μελέτη στη δημοσιότητα:
Η πιο πρόσφατη μελέτη έγινε από την Alpha Bank, με τίτλο: «Η χρηματοδότηση της Κοινωνικής Ασφάλισης – Ο ρόλος του κράτους στο ασφαλιστικό σύστημα», και καταλήγει στο βασικό συμπέρασμα, ότι το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα, είναι από τα πιο γενναιόδωρα στον κόσμο.
Στη μελέτη αναφέρεται πως η μέση πραγματική ηλικία συνταξιοδότησης διαμορφώνεται κάτω από τα 60 έτη (υπάλληλοι γραφείου: 58 έτη, απασχολούμενοι στις υπηρεσίες και πωλητές: 58,9 έτη, Ενοπλες Δυνάμεις: 54,3 έτη, τεχνολόγοι – τεχνικοί βοηθοί, κ.λπ.: 56,9 έτη), ενώ και η συνταξιοδότηση στο 65ο έτος πολλές φορές πραγματοποιείται με ελάχιστα συντάξιμα έτη. Σύμφωνα με έρευνα της ΕΣΥΕ (Μάιος 2006), ο μέσος αριθμός των ετών εργασίας ανέρχεται στα 31,5 έτη, ενώ για τους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν ξεπερνάει τα 28,7 έτη. Επίσης, ο αριθμός των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων (αναπηρίας, ανήλικων τέκνων, ναυτικών, βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, κ.ά.), χωρίς την αναγκαία χρηματοοικονομική κάλυψη των ασφαλιστικών συστημάτων, είναι γενικά πολύ υψηλότερος στην Ελλάδα από ό,τι σε άλλες χώρες.
Στη μελέτη αναφέρεται ότι τα ποσοστά αναπληρώσεως των συντάξεων στην Ελλάδα είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο, ενώ σημειώνεται ότι η ανισορροπία που προκαλείται από τα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης και από τη σχετικά πρόωρη συνταξιοδότηση επιδεινώνεται από την πολιτική αύξησης των συντάξεων (για όλα τα επίπεδα εισοδήματος) με ρυθμούς υψηλότερους από αυτούς των μισθών, που συνήθως υπερβαίνουν και την αύξηση του ΑΕΠ.
Οι αλήθειες και τα ψέματα:
Είναι αλήθεια οι αριθμοί που αναφέρονται στη μελέτη; Και εάν είναι αλήθεια τότε γιατί η Ελλάδα έχει τους χαμηλότερους μισθούς και τις χαμηλότερες συντάξεις σε όλη την Ε.Ε.;
Για έναν πάρα πολύ απλό λόγο: Σε ό,τι αφορά σε αυτό που ενδιαφέρει εμάς, δηλαδή τις συντάξεις και τα επιδόματα αναπηρίας, υπάρχουν κάποιες αλήθειες: Η Ελλάδα έχει τους περισσότερους συνταξιούχους με σύνταξη αναπηρίας. Το κράτος αντιλαμβάνεται τον ανάπηρο ως ένα βάρος που του δίνει κάποιο επίδομα και κάποια σύνταξη αναπηρίας (αυτή σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις) για να εξαργυρώσει τις υποχρεώσεις που έχει ως προς τις ατέλειες στην κοινωνική και οικονομική οργάνωση της Ελλάδας.
Γιατί δεν θα υπήρχε ανάγκη τόσο μεγάλων αριθμών αναπηρικών συντάξεων εάν δεν υπήρχαν μαϊμούδες-ανάπηροι και εάν η Ελλάδα ήταν αρκετά οργανωμένη ώστε να μην εξορίζονται οι άνθρωποι με αναπηρίες από την ενεργό οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα.
Δεν είναι τυχαίο πως οι αναπηρικές συντάξεις στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη είναι υπερβολικά πιο χαμηλές και δεν είναι τυχαίο ότι οι άλλοι ευρωπαίοι με αναπηρίες δεν αντιμετωπίζουν τόσο σοβαρό οικονομικό αποκλεισμό.
Υπάρχει κίνδυνος να καταρρεύσει το σύστημα;
Προφανώς δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος, αλλά ο κίνδυνος είναι διαφορετικός: Όπως η αντιμετώπιση των συστημάτων υγείας και εκπαίδευσης έγινε διά της ακυρώσεώς τους, έτσι προφανώς θα γίνει και με τις υπάρχουσες ασφαλιστικές παροχές.
Θεωρητικά και πολιτικά, το ασφαλιστικό σύστημα είναι επέκταση του οικονομικού συστήματος. Όταν το ασφαλιστικό σύστημα δεν συνάδει ως προς τις σκοπιμότητες του οικονομικού συστήματος, τότε πραγματικά έχουμε πρόβλημα.
Και όπως μέχρι σήμερα τα πρόχειρα θύματα είναι οι πολίτες με αναπηρίες, έτσι και στο προσεχές μέλλον το πρόχειρο θύμα θα είναι οι πολίτες με τις πραγματικές αναπηρίες, γιατί τελικά μόνο οι πολίτες με αναπηρίες δεν μπορούν να πιέσουν αποτελεσματικά για τα συμφέροντά τους.
Η αυτοαπασχόληση είναι το μέλλον;
Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα και στο άθλια οργανωμένο οικονομικό και παραγωγικό σύστημα, η απασχόληση και οι δυνατότητες για απασχόληση των ανθρώπων που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας είναι υπερβολικά περιορισμένες και η οικονομική αυτοδυναμία είναι αμφίβολη.
Ίσως θα πρέπει να προχωρήσουμε στη συγκρότηση ενός «ελληνικού μοντέλου» με στόχο την αυτοαπασχόληση και την επιχειρηματικότητα, αφού δεν υπάρχουν μεγάλες επιχειρήσεις που να μπορούν να ικανοποιήσουν τις τόσο μεγάλες ανάγκες των ανθρώπων με αναπηρίες που εισάγονται στην αγορά εργασίας.
Η προετοιμασία του μέλλοντος:
Το μέλλον είναι βέβαιο πως είναι αβέβαιο! Οι πολίτες με αναπηρίες μπορούν να στηριχθούν μόνον στον εαυτό τους. Υπάρχει ανυπαρξία πολιτικών και κατά συνέπεια τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει πολιτικά.
Η οικονομία προχωρά και αναπτύσσεται χωρίς να λαμβάνει υπόψη της τη μειονότητα των ανθρώπων με αναπηρίες, και τα κριτήρια ανάπτυξης είναι καθαρά λογιστικά. Πρώτη η Ε.Ε. είναι αυτή που καθόρισε με κάθε λεπτομέρεια την έννοια της ανάπτυξης. Από αυτή την ανάπτυξη εξαιρούνται προς το παρόν οι άνθρωποι με αναπηρίες ως πολίτες, ως καταναλωτές, ως παραγωγοί, ως παράγοντες κοινωνίας και οικονομίας, και ως φορείς πολιτικής δύναμης.
Προφανώς η μόνη λύση είναι η αυτοοργάνωση τόσο της παραγωγής όσο και της κατανάλωσης. Το ενδεχόμενο της ανάπτυξης μηχανισμών αυτοαπασχόλησης, επιχειρηματικότητας, κοινωνικής επιχειρηματικότητας, και -γιατί όχι;- συνεταιρισμών αναπήρων, θα έπρεπε να είναι επίκαιρο, και θα χρειαστεί να γίνει συνείδηση τουλάχιστον στους ανθρώπους που έχουν χαρακτηριστικές αναπηρίες, που δεν είναι τόσο περιοριστικές και δεν εμποδίζουν την παραγωγικότητα υπό τις παρούσες συνθήκες.