Από το 1982 που άρχισαν να λειτουργούν τα πρώτα κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης υπήρξαν αρκετά σφάλματα στην επιλογή των επαγγελμάτων τα οποία επιλέχθηκαν για να γίνουν οι καταρτίσεις των ατόμων με τις λεγόμενες ειδικές ανάγκες.
Χωρίς πολύ σκέψη αναδείχθηκαν στερεότυπα επαγγελμάτων όπως λ.χ. το επάγγελμα του τηλεφωνητή για τους τυφλούς ή το επάγγελμα του χειριστή ηλεκτρονικού υπολογιστή για τους ανθρώπους με κινητικές αναπηρίες.
Κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει αντιληφθεί την κοινότητα των ανθρώπων που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας και ανικανότητας ως μία κοινότητα που πρέπει να δημιουργήσει αυτή η ίδια τις συνθήκες και τους όρους αναπαραγωγής της, την δική της ιεραρχία και την δική της αυτόνομη επαγγελματική ελίτ.
Μολονότι υπάρχουν πολλοί κλάδοι που απορροφούν χρήματα από τους καταναλωτές με αναπηρίες και ανικανότητες δεν έτυχε να υπάρξει η έμπνευση για να κρατηθούν αυτά τα χρήματα μέσα στην κοινότητα ώστε οι συνθήκες αξιοποίησης να είναι πιο ευνοϊκές και κατά συνέπεια αναπτυξιακές. Και ενώ χαρακτηριστικά επαγγέλματα ευημερούν απουσιάζουν από αυτά επαγγελματικά στελέχη που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας ή που έχουν κάποιο επιπλέον σοβαρό λόγο για την αναπηρία.
Είναι γνωστό πως από το 1981 μέχρι σήμερα έχει δημιουργηθεί κι έχει αναπτυχθεί ένας νέος επαγγελματικός κλάδος που έχει εξειδίκευση στα ζητήματα της αναπηρίας, της αποκατάστασης, της ενσωμάτωσης και της ειδικής εκπαίδευσης. Από αυτό τον τομέα απουσιάζουν οι ίδιοι οι άμεσα θιγόμενοι και οι αντικειμενικά ενδιαφερόμενοι. Το ενδιαφέρον των υποψηφίων προς κατάρτιση γίνεται αντιληπτό μονοδιάστατα με αποτέλεσμα να αποκλείονται όσοι δεν έχουν κάποια τυπική (συγγενική) σχέση με κάποιο που ζει κάτω από συνθήκες αναπηρίας.
Αυτός ο τομέας αναλύεται σε πολλούς επαγγελματικούς κλάδους οι οποίοι με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο οφείλουν να έχουν εξειδίκευση στα ζητήματα της αναπηρίας και της αποκατάστασης. Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα επαγγελματικά στελέχη που συμμετέχουν στην υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, των εθνικών προγραμμάτων καθώς επίσης στελέχη των δεκάδων προγραμμάτων αποκατάστασης πληθυσμού σε όλη την Ελλάδα.
Ήδη σε αρκετά κράτη έχουν προκύψει εταιρείες συμβούλων που είναι στελεχωμένες με ανθρώπους που έχουν βαθιά γνώση και εμπειρία της αναπηρίας και της αποκατάστασης. Όλες οι βιομηχανίες προϊόντων αποκατάστασης στο εξωτερικό έχουν ξεκινήσει από ανθρώπους που είχαν αρχικά την εμπειρία της αναπηρίας και ύστερα προέβαλαν αυτή την εμπειρία στο επαγγελματικό επίπεδο. Μόνο προσφάτως έχει αρχίσει να φαίνεται μία αλλοίωση σε αυτή την μονοδιάστατη συγκρότηση και αυτή η αλλοίωση δεν οφείλεται στις ανεπάρκειες της κοινότητας των αναπήρων όσο οφείλεται στην πολυπλοκότητα του διεθνούς ανταγωνισμού.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα εξακολουθεί να είναι μία κλειστή κοινωνία και να πάσχει από προκαπιταλιστικά σύνδρομα αλλά υποχρεούται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σύγχρονου οικουμενικού ανταγωνισμού.
Είναι κρίσιμο να δημιουργηθούν προγράμματα κατάρτισης του εγγύτερου μέλλοντος που να αφορούν:
1. συμβουλευτική επιχειρήσεων.
2. project management ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων.
3. marketing προϊόντων και υπηρεσιών αποκατάστασης και ειδικής εκπαίδευσης.
4. σχεδιασμό και διαχείριση προγραμμάτων αποκατάστασης.
5. επαγγελματικά στελέχη για το μη κερδοσκοπικό τομέα.
6. κοινωνική επιχειρηματικότητα.
Πρόκειται για μια ειλικρινά παρθένα αγορά που μόνο στην Ελλάδα νοσεί επειδή μόνο στην Ελλάδα ακόμη και σήμερα διατηρούνται οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ ειδικών και χρηστών. Παντού σε όλα τα κράτη οι διαχωριστικές γραμμές έχουν αμβλυνθεί εδώ και πολλά χρόνια.
Εδώ στην Ελλάδα η κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες ήταν αντικειμενικά αποκλεισμένη από τα κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης και απόδειξη γι αυτόν τον αποκλεισμό είναι η πρόσφατη αναγνώριση του νομοθέτη που με καθυστέρηση 20 περίπου ετών υποχρέωσε τα κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης να αποκαταστήσουν προσπελασιμότητα των κτιρίων τους. Όμως ύστερα από 20 χρόνια δεν μπορούν να βρεθούν εκπαιδευτές που έχουν την εμπειρία της αναπηρίας αλλά και ταυτοχρόνως έχουν και την διδακτική εμπειρία ώστε να πιστοποιηθούν και να συμμετέχουν ως εισηγητές στα πιστοποιημένα πλέον κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης. Αυτό έχει ως συνέπεια να έχει αποκατασταθεί η πρόσβαση στα κτίρια που στεγάζονται τα ΚΕΚ όμως να εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια των επαγγελματικών στελεχών που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας να συμμετέχουν ως εκπαιδευτές στα ΚΕΚ και στα ΙΕΚ επειδή πολύ απλά δεν μπορούν να τεκμηριώσουν την διδακτική εμπειρία την οποία εμποδίστηκαν να αποκτήσουν.
Εάν αντιληφθούμε τα εμπόδια με αισιοδοξία τότε σίγουρα θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε την αδράνεια των 20 χρόνων και να υποχρεώσουμε τόσο την νομοθετική όσο και την πολιτική εξουσία να θεσπίσει μέτρα αναδρομικής αποκατάστασης της προσπελασιμότητας σε όλες τις βαθμίδες του στερεώματος της ιεραρχίας των φορέων της επαγγελματικής κατάρτισης.
Είναι πλέον βέβαιο πως η πολιτική και η νομοθετική εξουσία θα ανταποκριθούν σε αυτή την αναγκαιότητα επειδή είναι εμφανής η αναπτυξιακή προοπτική.
Είναι ωστόσο απαραίτητο να δημιουργηθούν οι όροι ανάπτυξης της κοινότητας των ανθρώπων που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας για να γίνει αυτό πρέπει η ίδια η κοινότητα να αναδείξει τα στελέχη της αποφεύγοντας τα λάθη που έχουν γίνει στα άλλα δυτικά κράτη για να μπορέσει η κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες να αναδείξει τους ηγέτες της θα πρέπει πριν να υπάρξουν προγράμματα εισαγωγής αυτής της κοινότητας στα επαγγέλματα που θα την οδηγήσουν στην ανάπτυξή της.
Γι αυτό είναι κρίσιμο να δημιουργηθούν σύγχρονα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης σε κλάδους που δεν καλύπτονται από την συμβατική εκπαίδευση δεδομένου ότι πλέον όλοι οι άνθρωποι με αναπηρίες δικαιούνται να εισαχθούν άνευ εξετάσεων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων. Αυτό σημαίνει πως η ίδια η νομοθεσία έχει υπονομεύσει την επαγγελματική κατάρτιση που παρέχεται από τα ΚΕΚ και τα ΙΕΚ αφού είναι αυτονόητο πως οι άνθρωποι με αναπηρίες θα προτιμήσουν να επιλέξουν κάποιο ανώτερο ή ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα αφού η προσπάθεια που θα καταβάλουν θα είναι η ίδια.
Η εξειδίκευση στην επαγγελματική κατάρτιση είναι απαραίτητη επειδή μόνον έτσι θα μπορέσουν να παραμείνουν σε αυτή την θεματική τα πολλά ΚΕΚ και ΙΕΚ και να συνεχίσουν να εκπονούν προγράμματα κατάρτισης.
Σε ό,τι αφορά την κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες είναι πλέον βέβαιο πως θα προτιμήσουν την επαγγελματική κατάρτιση σε κάποια από τα σύγχρονα επαγγέλματα επειδή εύκολα μπορούν να αντιληφθούν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα αλλά και την βέβαιη επαγγελματική απασχόληση και οικονομική αυτοδυναμία.
Εάν υποθέσουμε πως κάθε επαρχιακός νομός έχει το λιγότερο 10 προγράμματα αποκατάστασης που χρίζουν διαχείρισης κι αν υποθέσουμε πως η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων σε ό,τι αφορά τους κλάδους της αναπηρίας και της αποκατάστασης είναι τραγικά υποανάπτυκτη εύκολα μπορεί να γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα για τη δημιουργία των νέων επαγγελματικών στελεχών που θα τραβήξουν την κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες αλλά και τις κοινωνικές μειονότητες γενικά προς τα εμπρός.
Το μείζον ζήτημα δεν είναι η επαγγελματική αποκατάσταση των ανθρώπων με αναπηρίες όσο είναι ο σχεδιασμός ο προγραμματισμός και η διαχείριση αξιόπιστων προγραμμάτων αποκατάστασης. Για να γίνει αυτό χρειάζεται εξειδίκευση. Εξειδίκευση σημαίνει παραγωγή επαγγελματικών στελεχών και δημιουργία νέων επαγγελματικών κλάδων που θα καλύψουν τις ήδη συνειδητοποιημένες ανάγκες της αγοράς.