ΜΟΣΧΑ – Όταν η Svetlana Galiyeva εντόπισε μια κλινική που προσφέρθηκε να θεραπεύσει την σκλήρυνση κατά πλάκας που είχε με εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα, άδραξε την ευκαιρία. Παρόλα τα $24.000 που πλήρωσε, βρίσκεται ακόμα σε αναπηρικό καροτσάκι και σε απόγνωση.
Και δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι οι ενέσεις τις οποίες υπέστη, είχαν κάποια σχέση με βλαστικά κύτταρα.
Ενώ οι επιστήμονες παγκοσμίως μελετούν μόνο τα βλαστικά κύτταρα, εκατοντάδες ρωσικών κλινικών και σαλονιών ομορφιάς ισχυρίζονται ότι ήδη χρησιμοποιούν ενήλικες και εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα για να θεραπεύσουν οτιδήποτε, από ρυτίδες και την ασθένεια του Παρκινσον μέχρι και οποιαδήποτε ανικανότητα.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι καθώς τα βλαστικά κύτταρα μελετώνται ακόμα σε εργαστήρια, η θεραπεία από κλινικές οι οποίες ισχυρίζονται την χρήση βλαστικών κυττάρων πιθανότατα να κοστίσουν στους ασθενείς την υγεία τους και την περιουσία τους. Περαιτέρω, αναφέρουν, ακόμα κι αν αυτό είναι παράνομο, η εφαρμογή του νόμου είναι χαλαρή και κανείς δεν γνωρίζει αν οι ενέσεις που λαμβάνουν οι ασθενείς περιέχουν βλαστικά κύτταρα.
Τα βλαστικά κύτταρα είναι τα δομικά στοιχεία του ανθρώπινου σώματος – μη ώριμα κύτταρα που μπορούν να μεγαλώσουνε σε οστά, μυς και άλλους ιστούς. Υπάρχουν αρκετά στο έμβρυο και πιστεύεται να είναι πιο ευμετάβλητα σε σχέση με τα βλαστικά κύτταρα από μεδούλι οστού και λίπος ενήλικα. Αλλά τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα είναι αντιφατικά διότι εμπλέκουν καταστροφή του ανθρώπινου εμβρύου.
Σε αρκετές κλινικές όλου του κόσμου, η έρευνα επί των βλαστικών κυττάρων περιορίζεται στο εργαστήριο και στα ζώα. Στη Ρωσία ακόμη, ωστόσο, πρόκειται για μια διαφορετική ιστορία.
Η Galiyeva, μια γυναικολόγος 40 ετών, στην πόλη του Perm στα Ουράλια όρη, ανέπτυξε σκλήρυνση κατά πλάκας 9 χρόνια πριν. Σταδιακά έχασε τον έλεγχο των μυών της και υπέφερε από έντονους μυϊκούς σπασμούς., καθιστώντας τους γιατρούς απαισιόδοξους για την δυνατότητα επανόρθωσής της.
«Κατάλαβα τι με περίμενε, ήταν είτε ο θάνατος είτε… , », είπε η Galiyeva τηλεφωνικώς από το Perm.
«Μάταιες θεραπείες»
Οδηγούμενη στην απόγνωση, η Galiyevα ταξίδεψε σε μια κλινική της Μόσχας για μια σειρά ενέσεων όπου οι γιατροί της είπανε ότι είναι εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα, κοστίζοντάς της περίπου 560.000 ρούβλια ($20.000) – ένα τεράστιο ποσό σε μία χώρα όπου ο μέσος μηνιαίος μισθός ισοδυναμεί περίπου με $300.
Αρχικά , το σώμα της σχεδόν απέβαλε την θεραπεία με ένα πυρετό 40 βαθμών Κελσίου (104 F). Τα μέλη του σώματός της κατόπιν επανέκτησαν κάποια αίσθηση αλλά αυτό δεν διήρκεσε.
«Η συνέχιση της θεραπείας ήταν μάταιη», είπε με πικρία.
Τα πράγματα δεν τέλειωσαν εδώ! Αναφέρει ότι η κατάστασή της είχε βελτιωθεί μετά από μια νέα σειρά ενέσεων φερόμενων να περιέχουν βλαστικά κύτταρα ενήλικα, στην Beauty Plaza, μιας ιδιωτικής κλινικής στην Μόσχα η οποία διαφημίζει θεραπεία βλαστικών κυττάρων για μια ποικιλία ασθενειών. Ακόμη δεν μπορεί να προχωρήσει αλλά μπορεί να σταθεί χωρίς βοήθεια για σύντομες περιόδους, ανέφερε.
Στο εν τω μεταξύ, εκατοντάδες ασθενείς τρέχουν σε ρωσικές κλινικές και ινστιτούτα ομορφιάς που ισχυρίζονται ότι προσφέρουν θεραπεία εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων για μία γκάμα ασθενειών όπως επίσης και κοσμητική θεραπεία.
Ο Dr. Roman Knyazev’s της Cellulite, μιας κλινικής στην κεντρική Μόσχα, διαφημίζει ενέσεις βλαστικών κυττάρων που έχουν αποβληθεί σε μηρούς, γλωτούς και στομάχι για να βοηθήσουν τις γυναίκες να απαλλαγούν από την κυτταρίτιδα και να μοιάζουν νεώτερες. Η Yelena, μια 37χρονη επιχειρηματίας από την Μόσχα αναφέρει ότι οι ενέσεις απέδωσαν στην περίπτωσή της. «Αφού γέννησα, η κοιλιά μου είχε πολλά σημάδια χαλάρωσης. Τώρα έφυγαν όλα,» αναφέρει αφού έδωσε 80.000 ρούβλια ($2.850) για ενέσεις στην κλινική του Knyazev. Αρνήθηκε να δώσει το επίθετό της.
Επικίνδυνες παρενέργειες
Αλλά οι ειδικοί αναφέρουν ότι η διαδικασία επιφέρει ενδεχομένως επικίνδυνα συμπτώματα.
«Σε κανέναν δεν έχει δοθεί άδεια να κάνει ενέσεις (βλαστικών κυττάρων) –αυτές είναι μόνο πειράματα. Όλο αυτό γίνεται με δικό τους ρίσκο. Είναι καθ’ όλα παράνομο,» είπε ο Vladimir Smirnov, διευθυντής του ινστιτούτου πειραματικής καρδιολογίας ο οποίος έχει τράπεζα βλαστικών κυττάρων ενηλίκων.
Ανέφερε ότι ήξερα αρκετά κρατικά ερευνητικά ινστιτούτα που επιχειρούν περιστασιακή πειραματική θεραπεία χρησιμοποιώντας βλαστικά κύτταρα ενήλικα από το μεδούλι και το λίπος. Πολλές άλλες κλινικές ωστόσο λειτουργούν με ελάχιστο κανονισμό ως προς τι διαφημίζουν και τι εγχέουν με ένεση, είπε ο Smirnov.
Οι επιστήμονες λένε ότι η καλλιέργεια και η απομόνωση βλαστικών κυττάρων απαιτεί δεξιότητα και ακριβό εξοπλισμό που οι κλινικές δεν έχουν απαραιτήτως. Ωστόσο τα βλαστικά κύτταρα μπορεί να είναι οτιδήποτε από απόσταγμα εμβρυϊκού ιστού μέχρι κύτταρα δέρματος. Μερικές κλινικές, σύμφωνα με διαδόσεις, χρησιμοποιούν βλαστικά κύτταρα ζώων.
«Εάν εγώ ήμουν ασθενής δεν θα ήθελα να μου κάνουν κάτι τέτοιο… το ρίσκο είναι πολύ υψηλό,» ανέφερε ο Joshua Hare, διευθυντής του καρδιοαγγειακού τμήματος στο Johns Hopkins ινστιτούτο για σχεδιασμό κυττάρων στην Βαλτιμόρη. Ο Andrei Yuriyev, αντιπρόσωπος της ομοσπονδιακής υπηρεσίας ελέγχου υγείας, ανέφερε ότι ο νόμος επιτρέπει μόνο εξαγωγή και αποθήκευση των βλαστικών κυττάρων – όχι την χρήση τους σε θεραπεία. Ο Yuriyev αναφέρει ότι η υπηρεσία του διερευνά σχεδόν 20 κοσμητικές κλινικές οι οποίες διατείνονται ότι κάνουν πρακτική της θεραπείας βλαστικών κυττάρων.
Αλλά με τέτοιους ασαφώς ορισμένους κανονισμούς, εκατοντάδες κλινικών συνεχίζουν να λειτουργούν.
Ο Δρ. Alexander Teplyashin, διευθυντής της Beauty Plaza λέει ότι έχει χρησιμοποιήσει βλαστικά κύτταρα ενηλίκου από λίπος και μεδούλι ασθενών ή δωρητών για να θεραπεύσει τον διαβήτη, δυσλειτουργίες όρασης και άλλες ασθένειες. Το γνωρίζει ότι αυτό που κάνει τεχνικώς δεν επιτρέπεται.
«Εκμεταλλευόμαστε τα κενά που υπάρχουν στον νόμο… Ότι δεν απαγορεύεται, επιτρέπεται,» είπε ο AP στην κλινική του στο κέντρο της Μόσχας.
Άννα Κουλικούρδη, Βιβλιοθηκονόμος-Αρχειονόμος, akou@ait.edu.gr
© 2005 The Associated Press.