Αν τα περίπτερα αποτελούν μια ελληνική πρωτοτυπία, ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν είναι σίγουρα η αποθέωση της εφευρετικότητας της φυλής μας. Παράδειγμα:

– Ανήκουν σε αναπήρους πολέμου, παρ’ ότι αυτή η κατηγορία έχει αρχίσει να εκλείπει τα τελευταία χρόνια.

– Απαγορεύεται να πουλάνε αναψυκτικά, γάλα, πατατάκια, γιαούρτια. Ακριβώς δηλαδή ό,τι πουλάνε.

– Ο νόμος τούς επιτρέπει να καλύπτουν χώρο 1.95 τ.μ. Ο δήμος με διαφορετική απόφαση, τους επιτρέπει όμως να «εξαπλώνονται» στα 7 τ.μ. Πώς επιλύεται το θέμα της νομιμότητας; Δεν επιλύεται. Εξαρτάται… ποιος θα περάσει πρώτος για να τους επιβάλει το πρόστιμο!

Υπουργικές και νομαρχιακές αποφάσεις κονταροχτυπιούνται με δημοτικές. Δικαίως, όπως διαπιστώσαμε, οι περιπτερούχοι αυτοαποκαλούνται άνθρωποι χωρίς επαγγελματική στέγη και φοροδιωκόμενοι. Αλλά πώς να μην γίνεται της «τρελής», όταν για να τακτοποιηθεί κάποιο πρόβλημα ενός περιπτεριούχου πρέπει να συναποφασίζουν επτά φορείς!

Νόμοι 40 ετών

Ειδικά για την Αθήνα: υπουργείο Εθνικής Αμυνας, Εσωτερικών, ΠΕΧΩΔΕ, Δήμος Αθηναίων, Νομαρχία, Περιφέρεια Αττικής, ακόμη και η Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων έχει λόγο! Οι νόμοι που ισχύουν έχουν ηλικία 40 ετών. Ανά δεκαετία προστίθεται, ωστόσο, και μία παράγραφος που επιτείνει και το χάος.

Οι περιπτερούχοι διαμαρτύρονται για ίντριγκες: «Είμαστε έρμαια των ιδιοκτητών ή οποιασδήποτε μαφίας. Η πεπαλαιωμένη νομοθεσία, η έλλειψη ασφαλιστικών δικλίδων, που δεν κατοχυρώνουν ούτε τον επαγγελματία, ούτε και τον αδειούχο, έχουν δημιουργήσει μεσάζοντες που εμπορεύονται πλαγίως, ποιος θα πάρει ποιο περίπτερο και ποιο θα είναι το “δέλεαρ” που θα πείσει τον ιδιοκτήτη για να μας το δώσει», λέει ο πρόεδρος των περιπτερειούχων Νίκος Παλιογιάννης.

Ας προσπαθήσουμε, όμως, να βάλουμε μια τάξη σ’ αυτό το περίπλοκο πρόβλημα.

1 Σε ποιους ανήκουν σήμερα τα περίπτερα;

* Από το 1950 στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, που μεταβιβάζει τη χρήση τους σε ανάπηρους πολέμου, ανάπηρους Εθνικής Αντίστασης.

* Το 2002 με νέα διάταξη προσετέθησαν στους δικαιούχους και τα θύματα άμαχου πληθυσμού, οι ανάπηροι του Δημοκρατικού Στρατού, καθώς και θύματα ειρηνικής περιόδου. Ηδη το 50% των αδειών ανήκει σήμερα στις δύο τελευταίες περιπτώσεις.

* Συζητείται να προστεθούν και πολύτεκνοι και όσοι έχουν προβλήματα υγείας λόγω εργατικού ατυχήματος.

2 Κάποτε, σε κάθε γειτονιά τα μετρούσαμε στα δάκτυλα. Σήμερα πόσα υπάρχουν στη χώρα μας;

* Σε ολόκληρη την Ελλάδα λειτουργούν 17.000, εκ των οποίων 3.000 στην Αττική.

Μόνο στο Δήμο Αθηναίων υπάρχουν πάνω από 1.000.

3 Υπάρχουν πλούσιοι περιπτερούχοι;

* Υπάρχουν χρυσοφόρα περίπτερα, αλλά λίγα: Στην πλατεία Κολωνακίου, στο Σύνταγμα, στην Ομόνοια και όσοι κατάφεραν να βρουν «πιασάρικα» σημεία. Γι’ αυτά τα περίπτερα δίνεται «μάχη» και τις περισσότερες φορές εμπλέκονται ακόμη και σκοτεινά κυκλώματα. Οι υπόλοιποι βγάζουν ένα μεροκάματο, ίσως κάτι παραπάνω. Πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι το 30% των περιπτέρων της Αττικής ανήκει σε αλβανούς ενοικιαστές.

4 Είναι ακριβό το ενοίκιο που πληρώνουν μηνιαίως στους δικαιούχους;

* Σημαντικό ρόλο παίζει ο δρόμος και η περιοχή. Η τιμή κυμαίνεται από 700 έως και 1.300 ευρώ. Τελευταίοι οι Αλβανοί ανέβασαν τις τιμές προσφέροντας όσα-όσα στους ιδιοκτήτες.

5 Ο «αέρας» πάει σύννεφο. Είναι νόμιμο το χαράτσι;

* Το κράτος παραχωρεί στον ανάπηρο μόνο το δικαίωμα εκμετάλλευσης του περιπτέρου, όχι το ίδιο το περίπτερο. Ο «αέρας», λοιπόν, είναι παράνομος. Ομως, είναι ο κανόνας και για ένα απλό περίπτερο υπερβαίνει τα 15000 ευρώ. Παρ’ ότι η συμφωνία γίνεται ατύπως ( με «μαύρα») η εφορία κοστολογεί τις μεταβιβάσεις και εισπράττει φόρους υπολογίζοντας τον

(κατά τ’ άλλα παράνομο) «αέρα».

6 Πόσα χρόνια ισχύει ο «γάμος-συμβόλαιο» δικαιούχου – ενοικιαστή;

* Είναι ο μοναδικός επαγγελματικός κλάδος που δεν καλύπτεται από επαγγελματική 12ετή μίσθωση. Υστερα από πολλές προσπάθειες του κλάδου τα τριετή συμβόλαια κατέληξαν σε πενταετή.

7 Τι συμβαίνει αν «χηρέψει» ξαφνικά από ιδιοκτήτη το περίπτερο; Διαλύεται ο «γάμος»;

* Αυτό κι αν «τσούζει»! Ο ενοικιαστής πληρώνει δεύτερη φορά «αέρα» στον νέο ιδιοκτήτη-κληρονόμο ή κινδυνεύει να μείνει άνεργος εάν καταργηθεί το περίπτερο.

8 Τα περίπτερα όσο πάνε και «φουσκώνουν» στα τετραγωνικά. Τι αναφέρει ο σχετικός νόμος;

* Η κοινή υπουργική απόφαση του 1969 ΥΠΕΧΩΔΕ, υπουργείου Αμυνας και Εσωτερικών αναφέρει ότι οι διαστάσεις που επιτρέπονται είναι 1,95 τ.μ. Το 1990 με απόφασή, του, ο Δήμος Αθηναίων αντικαθιστά τα παλαιού τύπου με νέα, 3,75 τ.μ. Το 1998 με νέα δημοτική απόφαση Αβραμόπουλου απλώθηκαν τα 7,5 τ.μ.

Ωστόσο οι περιπτερούχοι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα νομιμότητας, όταν γίνει μια καταγγελία, καθώς η υπουργική απόφαση του 1969 δεν έχει τροποποιηθεί!

9 Πότε είναι νόμιμο ένα περίπτερο; Ποιος, τέλος πάντων, αποφασίζει;

* Ο αντιδήμαρχος Αθηναίων Θεόδωρος Σκυλακάκης μάς απαντά: «Για να αποφασίσουμε να αλλάξουμε την εικόνα ενός περιπτέρου πρέπει να συναποφασίσουμε τόσοι φορείς, που… δεν καταλήγουμε πουθενά. Τα πρόστιμα μπαίνουν όταν παραβιάζονται νησίδες ή σε αυτά που το πεζοδρόμιο διαθέτει πλάτος μικρότερο των τριών μέτρων. Το 75% των περιπτέρων στο Δήμο Αθηναίων παρανομεί. Αντιλαμβάνομαι τα προβλήματα των ενοικιαστών, από την άλλη οφείλουμε να εξασφαλίσουμε πεζοδρόμια για να περπατάμε».

10 Την τελευταία περίοδο την «καυτή πατάτα» την έχουν περάσει στις νομαρχίες…

* Ο αντινομάρχης Αθηνών Πάνος Πασβαντίδης εκφράζει την ανησυχία του, καθώς παραδέχεται ότι για να κλείσει η πληγή, πρέπει να κωδικοποιηθούν οι νόμοι και να προσαρμοστούν στις ανάγκες της εποχής:

«Ισχύει, ότι εμείς κρίνουμε τους ενοικιαστές παράνομους, ενώ ο δήμος νόμιμους, αρκεί να πληρώνουν αυτά που τους ζητάει. Το κάθε περίπτερο το χρόνο πληρώνει, για να εξασφαλίσει τα τετραγωνικά που χρειάζεται, 1,5 εκατ. δρχ. Στείλαμε γράμμα στο δήμο για να συνεργαστούμε… και αναμένουμε. Ευτυχώς η ιδιοκτησιακή εκμετάλλευση των περιπτέρων είναι πλέον στην αρμοδιότητά μας, εδώ και τρεις μήνες δεν παρεμβαίνει το υπουργείο Εθνικής Αμυνας».

11 Τι είναι νόμιμο να πουλούν τα περίπτερα;

* Σύμφωνα με το νόμο, μόνο τσιγάρα, εφημερίδες, τσίχλες, σοκολάτες, είδη υγιεινής, κορδόνια. Το 1973 προστέθηκαν οι φρέσκοι χυμοί (από τα ειδικά post mix μηχανήματα) και τα παγωτά.

* Ωστόσο τα περίπτερα έχουν καταλήξει να είναι μίνι μάρκετ, που στα ψυγεία τους βρίσκεις από γάλα, γιαούρτι, μέχρι και φέτα.

* Και όχι μόνο. Εχουν εξελιχθεί σε φαρμακεία του δρόμου, σε καταστήματα οπτικών και ό,τι τραβάει η ψυχή σου. Ανάλογα την περιοχή: Στην οδό Αθηνάς, π.χ., αγοράζεις και σκεπάρνια. Στη Βασ. Σοφίας, έξω από τον Εθνικό Κήπο, χαλιά…

Ο πρόεδρος των περιπτερούχων Ν. Παλιογιάννης μάς εξηγεί προς τι η τόση αφθονία. «Ακολουθούμε την εξέλιξη της αγοράς για να επιβιώσουμε. Ο νόμος έχει μείνει πίσω, δεν περιλαμβάνει τα νέα προϊόντα.

Τα… κέρδη

»Ακόμη και το νερό που πουλάμε και τα εισιτήρια αστικών συγκοινωνιών και οι κάρτες κινητών τυπικώς απαγορεύονται. Αλλά όταν εξυπηρετούμε το κοινό και τους φορείς, δεν υπάρχει παρανομία. Εμείς ζητάμε να συμφωνήσουν μεταξύ τους και να ακολουθούμε νόμους που σέβονται τα δικαιώματα όλων».

12 Πόσα τελικά κερδίζουν τα περίπτερα;

* Ο συνομιλητής μας απαντά: «Ο μέσος όρος κέρδους κυμαίνεται από 8% έως 10%. Είμαστε στην πραγματικότητα φοροεισπράκτορες. Στα εισιτήρια που το ποσοστό κέρδους είναι 4%, εμείς δεν βγάζουμε ούτε ένα λεπτό. Στα τσιγάρα, που είναι 6%, το 73,47% επί της λιανικής τιμής είναι φόρος του κράτους. Από τον τύπο κερδίζουμε το 10%, στα προάστια 8% και στην επαρχία 6%. Οσον αφορά τα άλλα προϊόντα, οι τιμές στα σουπερμάρκετ είναι 20 με 30 λεπτά φθηνότερες, αλλά αυτοί έχουν άλλη συμφωνία με τους χονδρέμπορους. Εμείς αγοράζουμε στην τιμή που τα σουπερμάρκετ πουλάνε, αλλά μας βρίσκεις έξω από το σπίτι σου. Τα προϊόντα του ψυγείου είναι αυτά που μας αποδίδουν. Εάν πουλούσαμε ακόμη μόνο τσίχλες και κορδόνια, θα τα κλείναμε».

Της ΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΠΑ – ΣΟΥΛΟΥΝΙΑ ΦΩΤ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΑΤΣΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ – 22/05/2005