Η Ανεξάρτητη Διαβίωση είναι τρόπος ζωής. Στην Ελλάδα εισήχθη με τον λανθασμένο όρο «Αυτόνομη Διαβίωση». Ο ορθός και μοναδικός όρος είναι Ανεξάρτητη Διαβίωση (Independent Living).

Το πολιτικό κίνημα της Ανεξάρτητης Διαβίωσης ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και τον Καναδά γύρω στο 1980. Ήταν για πρώτη φορά που οι άνθρωποι με σοβαρές τετραπληγίες διεκδίκησαν το πολιτικό τους δικαίωμα να ζουν ελεύθεροι σε κανονικές ιδιωτικές κατοικίες και όχι στα ιδρύματα.
Από το 1980 έως σήμερα έχουν γίνει πολλά. Δημιουργήθηκαν πολλά κέντρα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση που κατά κανόνα λειτουργούν και διευθύνονται από ανθρώπους που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας. Το κίνημα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση έχει εισάγει νέες μεθοδολογίες που όταν συγκρίνονται με τις παραδοσιακές έχουν αξιοσημείωτα χαμηλό οικονομικό κόστος και μεγάλη αποδοτικότητα.
Το κίνημα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση έχει εισάγει κάποιες καινοτόμες μεθοδολογίες που είναι άκρως αποτελεσματικές:
– Συμβουλευτική Ομοτίμων (Peer Support): πρόκειται για μία νέα εκδοχή συμβουλευτικής στο πλαίσιο της οποίας ο «σύμβουλος» εκτός της βασικής γνώσης που έχει για τα ζητήματα που πραγματεύεται έχει και την εμπειρία της αναπηρίας.
– Συνηγορία (Advocation και Self Advocation): πρόκειται για μία νέα αντίληψη των της αναπηρίας. Οι άνθρωποι με αναπηρίες διευκολύνονται στο να γνωρίσουν την αναπηρία τους, στο να εξοικειωθούν με τους τρόπους γνωστοποίησης των όσων συμβαίνουν στο σώμα τους, στο να βελτιώσουν τις διαπραγματευτικές τους ικανότητες, στο να οικειοποιηθούν μία συγκρουσιακή ρητορική πολιτικής έκφρασης των αναγκών τους.
– Τρόπος και στάση ζωής: αυτό είναι το νέο μέτωπο που σήμερα μελετάται διεθνώς. Είναι το νέο στοίχημα της κοινότητας που ζει κάτω από συνθήκες αναπηρίας. Επιχειρεί την εισβολή της κανονικότητας ακόμη και όταν αυτή αμφισβητείται από την ύπαρξη κάποιας αντικειμενικής αναπηρίας.
Βασικοί άξονες που συγκροτείται το κίνημα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση είναι:
– Η προσπελασιμότητα των κοινόχρηστων χώρων και των μέσων μαζικών μεταφορών.
– Η πολιτική και η νομοθεσία της ίσης μεταχείρισης.
– Η πολιτική των direct payments (πρόκειται για μία νέα εκδοχή επιδοματικής πολιτικής στο πλαίσιο της οποίας ο πολίτης εισπράττει σε χρήμα ένα μέρος του ποσού που δικαιούται ως τρόφιμος ιδρύματος και έχει το δικαίωμα να το διαχειριστεί προσλαμβάνοντας βοηθούς ώστε να ζει ελεύθερος στην κοινότητα).
– Υπηρεσίες Συμβουλευτικής Ομοτίμων και ομάδες αυτοβοήθειας που διευκολύνουν την ομαλή εισαγωγή των χρηστών στις απαιτήσεις της ζωής κάτω από συνθήκες αναπηρίας.
Υπάρχουν πολλές εκδοχές Ανεξάρτητης Διαβίωσης. Οι δύο βασικές είναι το αμερικανικό πρότυπο και το ευρωπαϊκό πρότυπο. Η πιο πλήρης πηγή πληροφοριών στα αγγλικά είναι το www.independentliving.org ενώ στα ελληνικά είναι το www.disabled.gr
Το βασικό πλεονέκτημα της μεθοδολογίας που εισάγεται από τα κέντρα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση είναι το χαμηλό οικονομικό κόστος και η υψηλή ποιότητα υπηρεσιών που έχουν ως αποτέλεσμα την υψηλή ποιότητα ζωής των χρηστών. Το βασικό μειονέκτημα είναι πως η ιδεολογία της Ανεξάρτητης Διαβίωσης προαπαιτεί από τον χρήστη ευσυνειδησία, άρνηση της παθητικοποίησης και ορθολογισμό.
Η Ανεξάρτητη Διαβίωση είναι η μόνη ορατή διέξοδος από την ετεροδιαχείριση και την εξάρτηση. Είναι πολύ σοβαρή η ανάγκη για να δημιουργηθεί ένα σοβαρό, αξιόπιστο και σίγουρο Κέντρο για την Ανεξάρτητη Διαβίωση.
Τα επόμενα δύο τεύχη του έντυπου περιοδικού ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ θα ασχοληθούν με την ανεξάρτητη διαβίωση και με τα ευρωπαϊκά κινήματα.