Η Melissa Holmes εκφράζει την προσωπική της άποψη για το αμφιλεγόμενο ζήτημα της ευθανασίας …
Η ευθανασία αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο και πολύ λεπτό ζήτημα. Η υποβοηθούμενη αυτοκτονία, η εθελούσια ευθανασία, η παθητική ευθανασία- ή όπως αλλιώς κι αν λέγεται οδηγεί στον θάνατο είτε αυτός είναι εθελούσιος ή ηθικός ή οτιδήποτε άλλο.
Η ευθανασία τους τελευταίους μήνες είναι στο προσκήνιο με τις ιστορίες της Diane Pretty, της μικρή Charlotte Wyatt και της Terry Schiavo να θίγουν μια σειρά από ζητήματα όπως το δικαίωμα στον θάνατο, την αξία της ζωής και το θέμα της «δολοφονίας από οίκτο».
Όμως ποιος αποφασίζει πότε πρέπει κάποιος να πεθάνει; Ποιος έχει το δικαίωμα να καθορίσει ότι η ζωή ενός έχει μεγαλύτερη αξία από κάποιου άλλου, ότι η ζωή ενός είναι πιο σημαντική από του άλλου; Εάν κάποιος θέλει να πεθάνει κι είναι σε θέση να διαχειριστεί έτσι τα φάρμακα του ώστε να έχει έναν ήσυχο, αξιοπρεπή θάνατο, είμαστε σίγουροι ότι αυτό είναι πραγματικά ηθικό; Το να έχουμε τον χρόνο να αποχαιρετήσουμε και να ελέγξουμε την στιγμή του τέλους κάποιου που υποφέρει, είμαστε σίγουροι ότι αυτό είναι σωστό; Αλλά και το να αφαιρέσουμε την ζωή κάποιου, ακόμα κι αν αυτή είναι η μόνη λύση, πως είμαστε σίγουροι ότι κάτι τέτοιο είναι και ηθικά σωστό;
Η δική μου προσωπική εμπειρία σχετικά με τον θάνατο μου έδειξε ότι όταν κάποιος θέλει να πεθάνει, όταν έρθει εκείνη η στιγμή, θα πρέπει να του επιτρέπεται , με την βοήθεια φαρμάκων να τελειώσει την ζωή του. Η μητέρα μου έζησε με καθολικό και μη αναστρέψιμο καρκίνο για δεκατέσσερις μήνες, και παρέμενε δραστήρια και με διαύγεια πνεύματος μέχρι το τέλος. Με ειδική φροντίδα κατάφερε να παραμείνει στο σπίτι, πράγμα που θεωρώ ότι μετρίαζε όσο το δυνατόν τον πόνο, με όλη την οικογένεια κοντά της.
Πριν αρρωστήσει έλεγε συχνά: «Εάν πότε καταλήξω φυτό, σκοτώστε με». Ξέρω ότι ο καρκίνος την είχε καταβάλλει τόσο πολύ εκείνη την Τετάρτη του Μάη που αν μπορούσα θα έκανα τα πάντα ώστε να την ανακουφίσω από τον πόνο. Αλλά έχοντας την δυνατότητα να την αποχαιρετήσω, να της πλύνω το πρόσωπο και να την ακούσω να μουρμουράει «ευχαριστώ»- αυτά ίσως ήταν πολύ περισσότερα από όσα θα επιθυμούσα να έχω ως ανάμνηση των τελευταίων της στιγμών, κι αν κάποιος προσπαθούσε να μου τα στερήσει πιθανόν να τον σκότωνα.
Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και καθεμία θίγει διαφορετικά ζητήματα. Ο Λόρδος Joffe πρότεινε την θεσμοθέτηση ενός νόμου με την ονομασία «Δικαίωμα στον Θάνατο Ασθενών σε Τελικό Στάδιο», όπου θα επιτρέπει στον ασθενή να πεθάνει- ένας γιατρός ορίζει ένα θανατηφόρο φάρμακο κι ο ασθενής {που πρέπει να είναι στο τελικό στάδιο της νόσου και υγιής πνευματικά}να το χορηγήσει στο εαυτό του. Το νομοσχέδιο συζητήθηκε εκ νέου τον Οκτώβριο , έπειτα από αρκετές τροποποιήσεις και φαίνεται ότι θα χρειαστεί πολύ χρόνος ώστε να ψηφιστεί ως νόμος.
Έχουν υποβληθεί διάφορα μέτρα προστασίας των ευπαθών ομάδων – αλλά κατά πόσο είμαστε σίγουροι ότι ο νόμος αυτός δεν είναι καταχρηστικός;
Η Βρετανική Ένωση Ιατρών επέλεξε να υιοθετήσει ουδέτερη στάση απέναντι στο ζήτημα { ενώ παλιότερα ήταν σαφώς αντίθετη στην ευθανασία} δηλώνοντας ότι «πρωταρχικά αποτελεί ζήτημα της Κοινωνίας και της Πολιτείας». Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία λαμβάνει υπόψη το συναίσθημα πολλών μελών της κοινότητας των ατόμων με αναπηρία δηλώνοντας: «Τα ανάπηρα άτομα θα πρέπει να αποφασίζουν αυτόνομα και κατά τον ίδιο τρόπο με τα μη ανάπηρα άτομα, συμπεριλαμβάνοντας και την επιλογή του τρόπου και του χρόνου του θανάτου τους. Η Επιτροπή επομένως δεν αντιτίθεται, κατά αρχάς, στην νομιμοποίηση της ευθανασίας για τους ικανούς ανθρώπους που την επιλέγουν ελεύθερα.
Ωστόσο, πιστεύουμε ότι με τις παρούσες συνθήκες διάκρισης κατά των ατόμων με αναπηρίες, όπου η έλλειψη πρόσβασης στην αποκατάσταση και της κοινωνικής υποστήριξης αποδεικνύουν ότι η ελεύθερη βούληση στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτη, η απειλή της ζωής τους όπως τίθεται από την νομιμοποίηση αυτή είναι πασιφανής και σημαντική. Για αυτόν τον λόγο, επί του παρόντος, δεν υποστηρίζουμε την μονιμοποίηση της ευθανασίας.»
Οι υποστηρικτές του νομοσχεδίου μιλούν για το δικαίωμα ενός αξιοπρεπούς θανάτου. Όσοι αντιτίθενται υποστηρίζουν το δικαίωμα στην ζωή και την σημασία της αξίας της. Το νομοσχέδιο αυτό προϋποθέτει την σημαντική διαπραγμάτευση στο Κοινοβούλιο και έχει διχάσει αρκετούς ακτιβιστές, άτομα με αναπηρίες και επαγγελματίες στον τομέα των υπηρεσιών υγείας.
Το «τελικό ερώτημα» δεν είναι κάτι που μπορεί εύκολα να απαντηθεί και ότι κι αν συμβεί κρίνεται επιτακτική η ανάγκη να τεθεί υπόψη η επιθυμία του ατόμου και της οικογένειας του. Η απάντηση, σωστή ή λανθασμένη, καθορίζεται πάντα από την επιθυμία του ατόμου να πεθάνει.
Μετάφραση: Ζουρνατζίδης Παναγιώτης, Εργοθεραπευτής, panos@disabled.gr