Τον Οκτώβριο του 2011, το ρομποτικό χέρι του Tim Hemmes, που ήλεγχε με τη σκέψη του, άγγιξε το απλωμένο χέρι της κοπέλας του, Katie. Έντονη η συγκίνηση για τον Tim και την Katie, αλλά και για όλο το ερευνητικό προσωπικό που είδαν τις προσπάθειες της πολύχρονης έρευνάς τους να δικαιώνονται! Μια φαινομενικά απλή πράξη, που στα τόσα χρόνια ερευνών είχε καταλήξει επιστημονική φαντασία. Ήταν η πρώτη φορά που ένα τετραπληγικός κατάφερε να χειριστεί ένα μηχανικό χέρι με την σκέψη του τόσο αποτελεσματικά.
Ο 30χρονος Tim δεν είχε κινήσει τα χέρια και τα πόδια του εδώ και 7 χρόνια μετά από ένα τροχαίο ατύχημα. Χρειάστηκε να εξασκηθεί για 6 ώρες την ημέρα, 6 μέρες την βδομάδα για περίπου ένα μήνα, μέσα στο εργαστήριο του Πανεπιστημίου Johns Hopkins (Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory) μέχρι να καταφέρει να κινήσει το ρομποτικό χέρι με τη σκέψη του.
Αυτή η ερευνητική επιτυχία, εκτός του ότι δίνει εξαιρετικές προοπτικές στην αυτοεξυπηρέτηση των ανθρώπων με παράλυση ή ακρωτηριασμό, συνέβαλε στο να αυξηθούν οι πιθανότητες μιας «καλωδίωσης» γύρω από το σημείο του τραύματος στο επίπεδο κάκωσης του νωτιαίου μυελού, που ίσως επιτρέψει την επαναλειτουργία των παράλυτων άκρων.
Σε μια πρόσφατη έρευνα πριν την επέμβαση του Tim Hemmes, οι επιστήμονες είχαν καταφέρει να εκπαιδεύσουν μια μαϊμού να χειρίζεται ένα ρομποτικό βραχίονα με τη σκέψη, ώστε να καταφέρει να φάει κάποια γλυκά. Στον εγκέφαλό της είχαν εμφυτευτεί ηλεκτρόδια για να «διαβάσουν» τα μηνύματα από τους νευρώνες που ελέγχουν την κίνηση.
Στο πείραμα με τον Hemmes, χρησιμοποίησαν ηλεκτροκορτικογράφημα (ECoG), το οποίο χρησιμοποιείται σε ασθενείς με επιληψία για να εντοπιστούν οι περιοχές του εγκεφάλου που προκαλούν τις κρίσεις. Το ECoG λαμβάνει την συστοιχία σημάτων που εκπέμπεται από τον εγκέφαλο και με τη χρήση αλγορίθμων (οι οποίοι μεταφράζουν αυτή την «μυστική γλώσσα») κινεί το ρομποτικό χέρι σύμφωνα με τις προθέσεις του εγκεφάλου.
Το κύριο ερώτημα βέβαια ήταν εάν ο εγκέφαλος ενός ανθρώπου με χρόνια παράλυση εξακολουθούσε να παράγει ακόμα αυτά τα σήματα.
Έτσι, επιλέχθηκε ο Tim Hemmes, ένας νέος άνθρωπος με δυνατά κίνητρα και θέληση, δυναμικός, που ακόμα και μετά την παράλυσή του προσπαθούσε να έχει μια δραστήρια ζωή, και ο οποίος χειριζόταν με άνεση τον τροποποιημένο υπολογιστή του και μετακινούσε το ηλεκτροκίνητο αναπηρικό κάθισμά του με κινήσεις του κεφαλιού. Ο Tim πίστεψε πολύ στο συγκεκριμένο έργο των ερευνητών του University of Pittsburgh School of Medicine και του UPMC Rehabilitation Institute, και ο ίδιος έχει την πεποίθηση πως η τεχνολογία της ρομποτικής σε συνδυασμό με τις νευροεπιστήμες (τα λεγόμενα brain-computer interface projects) θα δώσουν τη λύση στην παράλυση.
O Hemmes υποβλήθηκε σε πολύωρο χειρουργείο ώστε να του εμφυτευτεί το ECoG στη σωστή εγκεφαλική περιοχή. Καλώδια κατεβαίνουν από το κεφάλι, μέσα από το δέρμα μέχρι την κλείδα του, και από κει μπορούν να ενωθούν με το ρομποτικό χέρι. Δύο μέρες μετά το χειρουργείο άρχισε η εξαντλητική εξάσκηση, όπου κλήθηκε να κινήσει με την σκέψη του έναν κέρσορα στον υπολογιστή προς διάφορες κατευθύνσεις.
Μετά από πολλές ασκήσεις ήρθε η σειρά της επόμενης πρόκλησης, να κινήσει το ρομποτικό άκρο με τη σκέψη. Χρειάστηκε η ίδια έντονη εξάσκηση, αλλά αυτή τη φορά, το χέρι κινήθηκε πραγματικό, μέσα στον χώρο! Στον περιορισμένο χρόνο που είχαν για τη δοκιμή ο Hemmes κατάφερε να μετακινήσει το άκρο προς όλες τις κατευθύνσεις. Στο τέλος της άσκησης, σε μια πολύ συναισθηματικά φορτισμένη στιγμή, κατηύθυνε το ρομποτικό άκρο προς το μέρος της συντρόφου του και άγγιξε το χέρι της.
Ο Hemmes οραματίζεται τη «θεραπεία της παράλυσης» μέσα από αυτές τις έρευνες. Και νιώθει πολύ χαρούμενος που ήταν αυτός που έκανε το πρώτο βήμα. Οι ερευνητές, παρά τον ενθουσιασμό τους, παραμένουν επιφυλακτικοί και θέτουν ως πρώτο στόχο την επανάκτηση μερικής κινητικότητας για τους ανθρώπους με σοβαρή κινητική αναπηρία.
Ο Tim Ηemmes θα συνεχίσει να συμμετέχει στα μελλοντικά πειράματα των ερευνητών. «Δεν έχω τελειώσει ακόμα», λέει ο ίδιος, «θέλω να αγκαλιάσω την κόρη μου».
Περιοδικό Αυτονομία – www.disabled.gr