Οι λειτουργίες του δέρματος

Το δέρμα προστατεύει τα εσωτερικά όργανα από μολύνσεις, εκκρίνει τις άχρηστες ουσίες, ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος και παρέχει αισθητικότητα μέσω των νευρικών απολήξεων. Η λειτουργικότητα του δέρματος επηρεάζεται στην κάκωση νωτιαίου μυελού (ΚΝΜ).

Επικίνδυνοι Παράγοντες

Το δέρμα είναι ένα ζωντανό όργανο που με τον χρόνο γίνεται λεπτότερο και χάνει την ελαστικότητά του. Η κυκλοφορία του αίματος γίνεται πιο αργή και κατ’ επέκταση μειώνεται ο αριθμός των θρεπτικών συστατικών που είναι απαραίτητα στο δέρμα. Όλοι αυτοί οι παράγοντες κάνουν το δέρμα περισσότερο ευάλωτο στο να «σπάσει».

Κατακλίσεις

Μετά από μια ΚΝΜ το δέρμα είναι επιρρεπές στη δημιουργία κατακλίσεων οι οποίες εξακολουθούν και σήμερα να είναι μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές στις ΚΝΜ.

Το European Pressure Ulcer Advisory Panel προσδιορίζει τις κατακλίσεις ως «μια περιοχή τοπικής φθοράς του δέρματος και του ιστού, που προκύπτει από πίεση, κόψιμο, τριβή ή και από τον συνδυασμό αυτών.»

Οι κατακλίσεις δημιουργούνται όταν η κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή διακόπτεται. Το κάθισμα ή το ξάπλωμα στην ίδια θέση για μεγάλη χρονική διάρκεια θα μειώσει την παροχή αίματος στην περιοχή και θα δημιουργήσει κατάκλιση.

Μια κατάκλιση μπορεί να σε κρατήσει εβδομάδες ή και μήνες στο κρεβάτι. Αν χρειαστεί να νοσηλευτείς θα πρέπει να επιδείξεις μεγάλη προσοχή, καθώς αυτό ενδέχεται να φέρει επιπλέον κινδύνους από μια πιθανή δευτερογενή μόλυνση. Για όσο διάστημα το βάθος και το μέγεθος της κατάκλισης είναι σε επικίνδυνα επίπεδα, δεν θα μπορείς να συνεχίσεις την εργασία σου και θα περιοριστεί η κοινωνική σου ζωή. Επιπλέον, θα πρέπει να έχεις υπόψιν πως η περιοχή όπου δημιουργείται μια κατάκλιση παραμένει πάντα ευάλωτη στο να ανοίξει ξανά. Το προσωπικό και οικονομικό κόστος της κατάκλισης είναι πολύ μεγάλο.

Τί μπορείς να κάνεις για να διατηρήσεις το δέρμα σου υγιές και άθικτο:

• Μην καπνίζεις. Το κάπνισμα μειώνει το οξυγόνο και άλλα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το δέρμα. Επηρεάζει επίσης τις αρτηρίες και αυξάνει την αρτηριακή πίεση.
• Προσπάθησε να διατηρήσεις το βάρος σου σε φυσιολογικά επίπεδα. Το να είσαι υπέρβαρος προκαλεί επιπλέον πίεση και θα πρέπει να αποφεύγεται. Ωστόσο, το να έχεις μικρότερο βάρος από το φυσιολογικό μπορεί και πάλι να προκαλέσει προβλήματα. Καθώς μεγαλώνουμε, χάνουμε φυσιολογικά κάποια μυϊκή μάζα και αυτό μειώνει αισθητά έναν σημαντικό παράγοντα προστασίας. Με άλλα λόγια, μειώνεται η «επένδυση» που βοηθάει στο να αποφεύγονται προστριβές με τα οστά, οι οποίες ασκούν πιέσεις στο δέρμα. Επίσης, το ανοσοποιητικό σου σύστημα μπορεί να αποδυναμωθεί σοβαρά εάν το βάρος σου είναι μικρότερο του φυσιολογικού.
• Να είσαι καλά ενυδατωμένος, 6-8 ποτήρια νερό την ημέρα είναι απαραίτητα. Τα ιδανικά υγρά είναι νερό, γάλα και χυμοί. Προσπάθησε να μειώσεις την καφεΐνη, γιατί προκαλεί απώλεια υγρών καθώς αυξάνεται η ποσότητα των ούρων.
• Η κατανάλωση αλκοόλ θα πρέπει να γίνεται σε επιτρεπτές ποσότητες.
• Κατανάλωσε καλής ποιότητας τρόφιμα, συμπεριλαμβάνοντας αρκετή πρωτεΐνη, που βοηθάει στην ανάπλαση των ιστών. Στη διατροφή σου πρέπει να συμπεριλαμβάνονται τροφές από όλες τις ομάδες τροφίμων.
• Κράτα το δέρμα σου καθαρό και στεγνό – η όποια επαφή με ούρα και κόπρανα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για το δέρμα. Όταν στεγνώνεις το δέρμα σου, είναι προτιμότερο να το κάνεις απαλά (σαν να το ταμπονάρεις) αντί να το τρίβεις. Μπορείς επίσης να χρησιμοποιήσεις ειδική δερματολογικά ελεγμένη κρέμα, που χρησιμοποιείται σαν φίλτρο ώστε να διατηρείς το δέρμα καθαρό και ενυδατωμένο.
• Διατήρησε το ανοσοποιητικό σου σύστημα υγιές – ακόμα και τα ψυχολογικά προβλήματα (όπως η κατάθλιψη) μπορεί να αλλάξουν την αντίδραση του ανοσοποιητικού σου συστήματος στις λοιμώξεις.
• Χρησιμοποίησε τα σωστά βοηθήματα για τις ανάγκες σου – ζήτησε από τον εργοθεραπευτή σου να επαναπροσδιορίσετε τους τρόπους και τα μέσα που χρησιμοποιείς, αν οι ανάγκες σου έχουν αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου.
• Άλλαξε ή επιδιόρθωσε τα βοηθήματά σου, και ενημερώσου για τα νέα βοηθήματα και τις νέες τεχνολογίες που είναι διαθέσιμες στην αγορά.
• Να είσαι σε επαγρύπνηση. Ακόμα και αν δεν είχες μέχρι τώρα κατάκλιση, δεν σημαίνει ότι δεν θα αποκτήσεις ποτέ.
• Φρόντισε καλά το δέρμα σου όταν είσαι άρρωστος, μιας και ιδιαίτερα σε τέτοιες περιόδους το δέρμα βρίσκεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Για παράδειγμα, κάποια επιπλέον μαξιλάρια είναι χρήσιμα στην υποστήριξη και τη φροντίδα σου όταν είσαι στο κρεβάτι.
• Απέφυγε πρηξίματα (οιδήματα) του δέρματος και μην τα αφήνεις χωρίς θεραπεία.
• Ενημέρωσε τους βοηθούς σου για το πώς ακριβώς θέλεις να πραγματοποιείται η υποστήριξη και η φροντίδα σου.
• Χρησιμοποίησε γερανάκι για τις μεταφορές σου: όσο μεγαλώνεις το δέρμα αντέχει λιγότερο σε κινήσεις που μπορεί να προκαλέσουν κοψίματα ή γδαρσίματα.
• Έλεγχε το δέρμα σου χρησιμοποιώντας ένα καθρέπτη ή ζήτα από τον βοηθό σου να το κάνει αυτό δύο φορές την ημέρα (το πρωί πριν ντυθείς και το βράδυ πριν τον ύπνο).
• Θα πρέπει να γνωρίζεις τα σημεία του σώματός σου που είναι πιο ευάλωτα στις κατακλίσεις.
• Όταν είσαι στο κρεβάτι θα πρέπει να αλλάζεις στοιχειωδώς θέση κάθε τρεις ώρες.
• Όταν είσαι στο κάθισμα προσπάθησε να μεταβάλλεις την κατανομή του βάρους του σώματός σου κάθε 20 λεπτά, με το να σηκώνεσαι ή με μικρές κινήσεις πλαγίως ή προς τα εμπρός (ό,τι είναι καλύτερο σύμφωνα με το επίπεδο της κάκωσής σου).

Σημαντική Συμβουλή: Εσύ ή ο βοηθός σου θα πρέπει να καταγράφετε το ιστορικό των κατακλίσεών σου, όπως πχ. το χρονικό διάστημα που χρειάστηκε να μείνεις στο κρεβάτι και άλλες αντίστοιχες πληροφορίες που μπορεί να φανούν χρήσιμες στην περίπτωση που η κατάκλιση δημιουργηθεί ξανά.

Τί να κάνεις όταν διαπιστώσεις ότι ξεκινά μια κατάκλιση;

Δράσε άμεσα!!!

Όταν παρατηρήσεις τα πρώτα σημάδια μιας κατάκλισης, είναι σαν να έχει ήδη γίνει η ζημιά! Ο μοναδικός τρόπος για να θεραπευτεί η πληγή είναι η αποφόρτιση της περιοχής από κάθε είδος πίεσης!

1. Παρέμεινε στο κρεβάτι μέχρι να εξαφανιστεί το σημάδι! Μπορείς ενδεχομένως να βάζεις κρύες κομπρέσες (προσοχή όμως να βάζεις κάποια πετσέτα ή ένα ύφασμα πριν ακουμπήσεις το κρύο αντικείμενο απευθείας στο δέρμα σου).
2. Προσπάθησε να βρεις τί ήταν αυτό που προκάλεσε την κατάκλιση.
3. Επικοινώνησε με τον γιατρό σου μέσα στις πρώτες 24 ώρες από τη στιγμή που θα δεις το σημάδι. Τράβηξε φωτογραφία της πληγής και στείλε την πχ. με email σε κάποιους ειδικούς για συμβουλή.

Όταν το σημείο της κατάκλισης θεραπευτεί πλήρως, ξεκίνα σιγά-σιγά και σταδιακά τις συνηθισμένες δραστηριότητες της καθημερινότητάς σου. Δώσε προσοχή στο ότι το δέρμα σου στα σημεία παλιών κατακλίσεων είναι πολύ ευαίσθητο στο να ανοίξει ξανά.

–> Θυμήσου πως η κατάσταση του δέρματός σου αντικατοπτρίζει την κατάσταση της υγείας σου.

Συνοπτικά

• Διατήρησε μια ρουτίνα φροντίδας του δέρματός σου με καλή υγιεινή και παρακολούθηση δύο φορές την ημέρα.
• Διατήρησε ένα ιδανικό σωματικό βάρος.
• Αποφόρτισε τα διάφορα σημεία του σώματός σου από την πίεση ανά τακτά διαστήματα.
• Κατανάλωσε αρκετά υγρά και καλή τροφή.

Αυτές είναι οι πρωταρχικές συνήθειες που πρέπει να υιοθετήσεις ώστε να αποφύγεις τις κατακλίσεις.
Να θυμάσαι: η διατήρηση ενός υγιούς δέρματος είναι μια συνεχής καθημερινή διαδικασία.