«Σου λέω, είναι φοβερός σακάτης το παιδί! Είναι και πούστης, σαν κι εσένα.
Πιθανότατα θα σοκάρει κάποιους αναγνώστ(ρι)ες που χρησιμοποιούμε τη λέξη «σακάτισσα» και «σακάτης» σε ορισμένα άρθρα αυτού του αφιερώματος.
Η χρήση αυτής της λέξης γίνεται από την ίδια τη συγγραφέα Λιζ Καρρ στο πνεύμα της κοινωνικής και πολιτική διεκδίκησης που ονομάζεται «ανάκτηση» ή «απαλλοτρίωση» (reclaiming/reappropriation). Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τη γλωσσική, πολιτική και πολιτισμική διαδικασία κατά την οποία μια κοινωνική ομάδα επανακτεί (οικειοποιείται εκ νέου) λέξεις που προηγουμένως χρησιμοποιούνταν υποτιμητικά εναντίον της εν λόγω ομάδας. Είναι μια διαδικασία ανασημασιοδότησης των λέξεων, μέσα από την εξουδετέρωση της κακοποίησης που εμπεριέχουν.
Η επέμβαση στη γλώσσα δεν είναι εύκολη αλλά δεν είναι αδύνατη. Ήδη σε αρκετές χώρες, καταπιεσμένες κοινωνικές ομάδες έχουν πετύχει να ανακτήσουν τις κακοποιητικές λέξεις που χρησιμοποιούνταν εναντίον τους σε τέτοιο βαθμό, που να τους αλλάξουν εντελώς σημασία και να τις εντάξουν στο λεξικό με τη νέα τους, θετική έννοια.
Για παράδειγμα, στη Γερμανία η λέξη «πούστης», Schwul, πλέον χρησιμοποιείται επίσημα, ακόμη και από κρατικούς θεσμούς, με θετική έννοια (π.χ. Παγγερμανική Ένωση Πούστηδων και Λεσβιών). Το ίδιο ισχύει στη Δανία με την αντίστοιχη λέξη bøsse. Αντίστοιχο παράδειγμα είναι η ανασημασιοδότηση της λέξης queer στον αγγλόφωνο κόσμο.
Η θεωρία και η πρακτική της ανάκτησης κακοποιητικών λέξεων ξεκίνησε από το φεμινιστικό κίνημα και το κίνημα απελευθέρωσης των μαύρων.
Στα Άτομα με Αναπηρία υπάρχει ένα κίνημα για επανάκτηση των κακοποιητικών λέξεων όπως «σακάτης» (cripple – συντομευμένο σε crip/krip).
Όπως δηλώνει, ένας σακάτης-ακτιβιστής: «Χρησιμοποιώ τη λέξη “σακάτης” με στόχο να καταδείξω την ανάκτηση και την προώθηση της αναπηρικής περηφάνιας και της αναπηρικής πολιτικής διάστασης.»
Διαβάστε άρθρο του 10% σχετικά με τη διαδικασία ανάκτησης βίαιων λέξεων: Λέξεις εξολοθρευτές
του Λύο Καλοβυρνά
10% – www.10percent.gr
Βιβλιογραφία
- Crip Theory: Cultural Signs of Queerness & Disability Robert McRuer. New York University Press, 2006
- Reappropriation, From Wikipedia, the free encyclopedia
- Claiming Disability: Knowledge and Identity, Simi Linton, Foreword by Michael Berube
- Crip Confessions
- Krip Hop Nation: Home of the Disabled Hip Hop Artists