Στον λόγο που γίνεται για την Ανεξάρτητη Διαβίωση σε πολλές κοινότητες διεθνώς, η ανεξαρτησία κρίνεται με όρους αξιοπρέπειας, επιλογών και ελέγχου στην καθημερινή μας ζωή. Κι αυτά δεν είναι κάτι περισσότερο από αυτά που οποιοσδήποτε χρειάζεται για να μπορέσει να ζήσει με τους «δικούς του όρους».
Φαίνεται ότι εκφράζουμε με ευκολία αυτούς τους όρους όταν γίνεται λόγος για δικαιώματα, δημόσιες πολιτικές, κινήματα.
Ωστόσο, γίνεται άραγε ξεκάθαρο το πώς τα εννοούμε και, κυρίως, πώς δρούμε για να τα επιτύχουμε στην καθημερινή μας ζωή; Και κάτι άλλο. Στην πραγματικότητα, στον μικρόκοσμο μας, πόσο πετυχαίνουμε να έχουμε επιλογές και να κατευθύνουμε την ζωή μας;
Το τί αποτελεί στην πράξη η ανεξαρτησία, είναι για τον καθένα διαφορετικό και σίγουρα σχετικό. Οι όροι όμως είναι αντικειμενικοί; Σίγουρα. Είναι κάτι κοινό. Κάτι που όλοι θέλουμε και συγχρόνως αναγνωρίζουμε ότι όλοι θέλουν και δικαιούνται το ίδιο: αξιοπρέπεια, επιλογές. Είναι κάτι που επίσης γνωρίζουμε ότι δεν το έχουν όλοι και δεν το έχουμε πάντα. Και κυρίως, αυτό δεν μπορούμε να το ελέγξουμε -απόλυτα.
Δηλαδή, είναι δύσκολα. Πρώτα από όλα, ο έλεγχος στην καθημερινή ζωή, σε ό,τι έχει να κάνει με το πώς ικανοποιούμε όλες τις διαφορετικές ανθρώπινες ανάγκες. Δύσκολο να σκεφτούμε πώς θα μπορούσαμε να ελέγξουμε όλα αυτά που συμβαίνουν. Πολλά έρχονται απλά από μόνα τους, υπάρχουν πολλά εμπόδια και σε γενικές γραμμές δεν μπορούμε να ελέγξουμε ακόμα και την συμπεριφορά των διπλανών μας. Το μόνο που μπορούμε να ελέγξουμε είναι, μάλλον, τη δική μας.
Κι εδώ τουλάχιστον μπορούμε να μιλήσουμε για επιλογές. Διαλέγεις το ένα από κάτι άλλο, άρα έχεις κάποιο σχετικό έλεγχο. Το δύσκολο ερώτημα είναι πώς δημιουργούνται οι επιλογές. Τις δημιουργούμε εμείς; Μας στερούνται; Υπάρχουν; Πώς ανταποκρινόμαστε όταν τα περιθώρια για επιλογές περιορίζονται; Πώς το χειριζόμαστε όταν υπάρχουν περιθώρια για επιλογές;
Και ποιος είναι ο στόχος όλων αυτών; Η αξιοπρέπεια. Η ανθρώπινη, αλλά και πολύ προσωπική. Αλήθεια, αυτή πρέπει να σκεφτόμαστε.
Είναι αξιοπρεπές να δημιουργούνται ποιοτικές επιλογές διαβίωσης στα κράτη και να μην είναι επιτρεπτά τα αδιέξοδα. Και είναι απόλυτα σημαντικό να αξιολογούμε και να επιδιώκουμε την αξιοπρέπεια στη ζωή μας κάθε στιγμή. Ακόμα και αν δεν μπορούμε να ελέγξουμε το κάθε τί, να είναι μέσα στις επιλογές μας. Να έχουμε την ευθύνη των επιλογών μας.
Υπάρχει αξιοπρέπεια όταν βρίσκεις χώρο να δημιουργήσεις επιλογές, ακόμα και όπου υπάρχουν πολύ στενά περιθώρια.
18 Οκτωβρίου 2010
Της Ελένης Στρατή, Κοινωνιολόγος