Η έρευνα του EIRO δίνει μια γεύση και για το μελλοντικό ιδιοκτησιακό καθεστώς των ΔΕΚΟ, καθώς παρακολουθεί τα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων σε 20 ευρωπαϊκές αγορές. Τι αποκαλύπτουν αυτά;
* Επέλαση ιδιωτικών εταιρειών, οι οποίες αναλαμβάνουν να προσφέρουν περισσότερες από μία υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Enel στην Ιταλία (ρεύμα και φυσικό αέριο), της Endesa στην Ισπανία (συνδυασμένες υπηρεσίες ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου), της Vattenfall στη Σουηδία (ηλεκτρισμός και θέρμανση), αλλά και της United Utilities στη Βρετανία.
* Δραστηριοποίηση εταιρειών που παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, υπογράφοντας συμβόλαια είτε απευθείας με το Δημόσιο είτε με τις δημοτικές αρχές με τη μέθοδο του franchising.
Οι αστικές συγκοινωνίες στη Νορβηγία είναι πλήρως ιδιωτικοποιημένες. Κυρίαρχο ρόλο στην αγορά παίζουν τρεις επιχειρήσεις: η Concordia -μέσω της θυγατρικής της SBC- η Nettbuss και η Norgesbuss.
Η Concordia είναι όμιλος επιχειρήσεων που δραστηριοποιείται τόσο στη Νορβηγία όσο και στη Σουηδία και στη Φιλανδία. Παλαιότερα ελεγχόταν από την Goldman Sachs, ενώ τώρα συμμετοχή στο μετοχικό της κεφάλαιο έχουν αποκτήσει και άλλα επενδυτικά funds. Συνολικά ο όμιλος της Concordia έχει ετήσια έσοδα 4,8 δισ. κορονών Σουηδίας, ενώ απασχολεί περίπου 7.000 άτομα.
Πλήρως ιδιωτικοποιημένες είναι οι αστικές συγκοινωνίες και στη Δανία, όπου το Δημόσιο έχει περιορίσει το ποσοστό του στο 10%. Στη Φιλανδία, η συμμετοχή του Δημοσίου φτάνει στο 50%, ενώ ιδιωτικές είναι οι συγκοινωνίες και στη Μάλτα. Στην Αυστρία, το πρώτο λόγο έχουν εταιρείες οι οποίες ελέγχονται από τις δημοτικές αρχές. Στο Βέλγιο, στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στη Ιταλία, στη Σλοβακία, στη Σλοβενία και στην Ισπανία, το κράτος ελέγχει απόλυτα κατά 100% τις εταιρείες αστικών συγκοινωνιών, ενώ υπάρχουν ορισμένα παραδείγματα χωρών (Πολωνία, Ολλανδία, Ουγγαρία) όπου έχουν δοθεί σε ιδιώτες μειοψηφικά ποσοστά του 10-20%.
Αξιοσημείωτο είναι το καθεστώς της Ιρλανδίας, όπου οι αστικές συγκοινωνίες ανατίθενται σε ιδιωτική εταιρεία με τη μέθοδο του franchising. Αυτό το μοντέλο, αν και βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, δείχνει να εξαπλώνεται στην Ευρώπη. Ηδη έχουν αναδειχτεί μεγάλες εταιρείες -όπως οι βρετανικές Arriva και Connex- που απασχολούν πάνω από 30.000 εργαζομένους και αναλαμβάνουν να εκτελούν δρομολόγια λεωφορείων για λογαριασμό συγκεκριμένων δήμων.
Θ. Τσ.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – 22/01/2006