Πολλές φορές είναι δύσκολο να γνωρίζει το άτομο με Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΣκΠ) εάν περνάει ώση. Συχνά πρόκειται για διακυμάνσεις συμπτωμάτων, που οφείλονται π.χ. σε κόπωση ή το χρόνικο διαστημα πριν ή κατά την έμμηνο ρύση, άγχος, κ.λπ. Επίσης, μια ουρολοίμωξη μπορεί εν γένει να επιτείνει συμπτώματα ή και να παρουσιάσει πυρετό, αλλά να μην πρόκειται για ώση.
Η ώση είναι ενα φαινόμενο κατά το οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται και επιτίθεται στη μυελίνη των νεύρων, μια πρωτεϊνη που συντελεί στη γρήγορη μεταφορά της νευρικής ώσης κατά μήκος του νεύρου. Με την αντίδραση αυτή δημιουργείται φλεγμονή με αποτέλεσμα τη «διαστρέβλωση» των σημάτων που κατευθύνονται από το κεντρικό νευρικό σύστημα στο υπόλοιπο σώμα, και αντιστρόφως.
Μερικά απο τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι διαφορά στην αισθητικότητα (μείωση, εξάλειψη, αλλαγή αίσθησης), προβλήματα στην όραση, επιδείνωση της ισορροπίας και της βάδισης.
Οι ώσεις περνούν 3 φάσεις, τη φάση της οξείας φλεγμονής, της σταθεροποίησης και τη φάση της ανάκαμψης, οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν από λίγες εβδομάδες εώς και χρόνο.
Η ανάκαμψη από την ώση, και η εξάλειψη των επιπρόσθετων επιβαρυντικών κλινικών σημείων, ποικίλει. Η υποχώρηση των συμπτωμάτων σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από το χρονικό διάστημα που το άτομο έχει τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Όσο περισσότερο καιρό έχει διαγνωσθεί κάποιος με ΣκΠ τόσο πιο πιθανό είναι να μην υποχωρήσουν τα συμπτώματα. Αυτό όμως δεν ισχύει απόλυτα. Είναι πολυάριθμες οι περιπτώσεις που τα συμπτώματα υποχωρούν ακόμα και σε χρόνια ΣκΠ.
Τρόπος για την αποφυγή και πρόληψη των ώσεων δεν υπάρχει. Ένα παράδειγμα είναι οι ιώσεις, οι οποίες δεν ειναι δυνατόν να αποφευχθούν. Επίσης, το στρες είναι καλό να διατηρείται σε ελεγχόμενα επίπεδα, αν και αυτό ακούγεται πολύ θεωρητικό στη σύγχρονη κοινωνία. Τέλος, η σωστή διατροφή δρα θετικά αν και υπάρχουν πολλές απόψεις ως προς το τί συνιστά «σωστή» διατροφή.
Τί πρέπει να κάνει το άτομο με ΣκΠ εφόσον πιστεύει ότι βρίσκεται σε πιθανή ώση;
Δεν πρέπει να πανικοβληθεί. Ο πανικός πάντα οδηγεί σε λανθασμένες αποφάσεις.
Το άτομο θα πρέπει να συμβουλευθεί τον ειδικό ιατρό που τον/την παρακολουθεί. Αυτός θα καθορίσει εάν χρειάζονται εξετάσεις, έναρξη ή τροποποίηση θεραπείας.
Είναι πολύ σημαντικό να υπογραμμισθεί ότι η εισαγωγή σε ένα νοσοκομείο και η επακόλουθη ακινησία και απραξία κατά κανόνα επιφέρει πολυ δυσάρεστες συνέπειες για το άτομο με ΣκΠ, όσον αφορά τη λειτουργικότητά του και ενδεχομένως την αυτοεκτίμησή του. Είναι συχνό φαινόμενο να εισάγεται κάποιος σε ένα γενικό νοσοκομείο για μια ουρολοίμωξη (που δεν δικαιολογεί εισαγωγή σε νοσοκομείο), και κατά την επιστροφή στο σπίτι να παρατηρείται ραγδαία πτώση της λειτουργικότητας του ατόμου, λόγω ακριβώς της περιόδου που πέρασε σε «φάση αναμονής» και απραξίας στο νοσοκομείο.
Ο ιατρός θα ελέγξει την πιθανότητα λοίμωξης ή συσσωρευμένης κόπωσης, πχ. είναι σύνηθες το άτομο να έχει ουρολοίμωξη και να μην το γνωρίζει.
Το άτομο με ΣκΠ θα πρέπει να μάθει να ακούει και να ερμηνεύει το σώμα του, να «ζυγίζει» και να «αποκωδικοποιεί» τα συμπτώματα που παρουσιάζονται. Οι πληροφορίες που παρατίθενται πιο πάνω σκοπό έχουν να τον βοηθήσουν να έχει ενεργό ρόλο στην εξέλιξη της ζωής του με τη ΣκΠ.
Κωνσταντίνος Μπαλακατούνης, PT, MSc, SCIS, email: balakatounis@gmail.com