Το Συμβούλιο Υπουργών έδωσε «πράσινο φως» για βλαστοκύτταρα και προώθηση των πιο εξελιγμένων θεραπειών
Η ανθρωπότητα βρίσκεται ακόμα μακριά από την τηλεοπτική σειρά Σταρ Τρεκ, στην οποία σχεδόν κάθε ασθένεια θεραπεύεται ακαριαία. Ομως τα πρώτα βήματα μιας νέας ιατρικής, που πράγματι παραπέμπει στην επιστημονική φαντασία, ήδη γίνονται και, χθες, οι «27» της Ενωσης έδωσαν ίσως την πιο αποφασιστική ώθηση στην ανάπτυξή της και την ελπίδα θεραπείας νόσων που πλήττουν εκατομμύρια Ευρωπαίους.
Το Συμβούλιο Υπουργών Υγείας της Ε.Ε. ήλθε σε συμφωνία επί του λεγόμενου κανονισμού για τα φαρμακευτικά προϊόντα για «εξελιγμένες» θεραπείες, με τον οποίο εισάγεται ενιαίο σύστημα πιστοποίησης και αδειοδότησής τους, προς μέγιστο όφελος της έρευνας και ανάπτυξης νέων, περίπου αδιανόητων σήμερα, φαρμάκων και μορφών θεραπείας. Πρόκειται για θεραπείες που υπόσχονται, εφόσον προχωρήσει η έρευνα, την αντιμετώπιση νοσημάτων από σπάνιες μορφές καρκίνου, μέχρι ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ ή το Πάρκινσον, ενώ δεν αποκλείεται η ανάπτυξη φυσικών «ανταλλακτικών» για διάφορους ιστούς και όργανα όπως είναι το δέρμα, ο αμφιβληστροειδής ή ο καρδιακός μυς. Πρόκειται ίσως να δούμε την κατασκευή νέων οργάνων που θα προέρχονται από κύτταρα του ίδιου του ασθενούς και θα αντικαθιστούν τα «παλιά και φθαρμένα» αλλάζοντας την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής χωρίς παρενέργειες.
Η εναρμόνιση των κανόνων περί αδειοδότησης είναι εν προκειμένω η κρίσιμη λεπτομέρεια, καθώς καταργεί τη σημερινή νομική αβεβαιότητα και μαζί της ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην έρευνα και ανάπτυξη εξελιγμένων θεραπειών.
Η δημιουργία σαφώς ισχυρότερης νομικής βάσης πανευρωπαϊκής ισχύος αλλά και η κατάργηση της ανάγκης πιστοποίησης των νέων προϊόντων σε κάθε κράτος-μέλος χωριστά αναμένεται να δώσουν στους ερευνητές, στις ως επί το πλείστον μικρές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο αλλά και στις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες τη νομική ασφάλεια και, συνεπώς, το οικονομικό κίνητρο να επιταχύνουν την έρευνα.
Το πλέον αμφιλεγόμενο σημείο στις διαπραγματεύσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που άνοιξαν τον δρόμο για τη χθεσινή συμφωνία, ήταν το ζήτημα των λεγόμενων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων, με ορισμένους, κυρίως από την πλευρά της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας και την ανατολική Ευρώπη, να επιχειρούν να επιβάλουν τη ρητή εξαίρεσή τους από τον κανονισμό, επικαλούμενοι θρησκευτικούς και ηθικούς λόγους, κάτι που τελικά απερρίφθη κατά πλειοψηφία. Ετσι και στο χθεσινό Συμβούλιο η γενική εξαίρεση αποσοβήθηκε αν και όσα κράτη το επιθυμούν μπορούν να την επιβάλουν στο έδαφός τους χωρίς ωστόσο να παρακωλύουν την έρευνα ή τις πωλήσεις στις υπόλοιπες χώρες.
Στην ουσία πλέον η Ευρώπη, ανοίγοντας τον δρόμο για έρευνα που θα οδηγήσει στην «ιατρική του μέλλοντος» θα διεκδικήσει μία ισότιμη θέση απέναντι στις ΗΠΑ. Αλλωστε τώρα που η Ε.Ε. κοιτά μακριά και ετοιμάζεται να βρει και να εφαρμόσει καινοτόμες θεραπείες με εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, η άρνηση του προέδρου Μπους να δώσει «λευκή κάρτα» σε τούτο τον ερευνητικό τομέα κινδυνεύει να κάνει τη χώρα του ουραγό στις επιστημονικές εξελίξεις. Οι υποσχέσεις που γεννά η ευρωπαϊκή έρευνα είναι πολλές και κατά συνέπεια μεγάλες αναμένονται να είναι και οι επενδύσεις στον τομέα.
Σύμφωνα, πάντως, με την Eurordis, την Ευρωπαϊκή Οργάνωση Σπανίων Ασθενειών, που εκπροσωπεί σχεδόν 300 οργανισμούς του χώρου απ’ όλη την Ενωση, μέχρι και 30 εκατ. Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από γονιδιακές ή άλλες «εξελιγμένες» θεραπείες για νοσήματα στα οποία σήμερα η επιστήμη δεν δίνει απαντήσεις. Οσο για την ενδεχόμενη απαγόρευση των εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων, όπως επισημαίνει η Eurordis, αυτή θα πλήξει μόνο τα οικονομικά ασθενέστερα στρώματα, καθώς «οι πλούσιοι απλώς θα θεραπεύονται στο εξωτερικό».
Του ανταποκριτή μας στις Βρυξελλες Κωνσταντινου Καλλεργη
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 1-6-2007