Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Παραπληγικών (παράρτημα Μακεδονίας-Θράκης) μετά από εκλογές απέκτησε νέα διοικούσα επιτροπή. Για λόγους αξιοπρέπειας και ηθικής τάξεως κρίναμε σκόπιμο να σας στείλουμε το παρακάτω διευκρινιστικό των απόψεων και προσδοκιών μας κείμενο, το οποίο θα θέλαμε να αποτελέσει αφετηρία για να συζητήσουμε επί ίσοις όροις αυτό το οποίο μας απασχολεί: την ποιοτική βελτίωση των συνθηκών ζωής των ανθρώπων που ζούν κάτω από συνθήκες αναπηρίας και συγκεκριμένα παραπληγίας και τετραπληγίας.
Πρόλογος
Δώδεκα χρόνια πέρασαν από τότε που ακούσαμε για πρώτη φορά τον όρο “Μεταρρύθμιση του τομέα Κοινωνικής Πρόνοιας”, ενώ χρειάστηκαν περισσότερα από οκτώ χρόνια για να αποδειχθεί η κενότης του ως κοινωνικού νοήματος.
Η Ελλάς δε μεταρρυθμίστηκε. Κάθε μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία εμποδίστηκε, και συνεχίζει να εμποδίζεται αρκετές φορές από τους ίδιους τους άμεσα θιγομένους. Σ’ αυτό το συμπέρασμα θα μπορούσαμε να καταλήξουμε μετά από συνεπή συγκριτική μελέτη των πεπραγμένων των τελευταίων δώδεκα χρόνων έτσι όπως αυτή έχει κωδικοποιηθεί στον ελληνόγλωσσο ημερήσιο και περιοδικό τύπο.
Τα δώδεκα χρόνια ήταν αρκετά για να σχηματοποιηθεί το στερέωμα της ιεραρχίας των σωματείων των ανθρώπων με αναπηρίες, ενώ οι θέσεις των διοικητικών συμβούλων να καταστούν προσωποπαγείς στο βαθμό, που όχι σπάνια οι σύλλογοι χάνουν την ταυτότητά τους και θεωρούνται κτήμα των εκάστοτε προέδρων. Χαρακτηριστική της πραγματικότητας είναι η ρήση “ο Σύλλογος του Τάδε”, όπου “Τάδε” το όνομα του προέδρου.
Στη σκιά του πολιτικού, καλλιτεχνικού, συνδικαλιστικού κ.ο.κ. Στάρ- Σύστεμ, προέκυψε (ή άλλοτε κατασκευάστηκε) το μικρότερης εμβέλειας και λαμπρότητας αναπηρικό Σταρ-Σύστεμ, στο περιθώριο του οποίου οι έχοντες τα προνόμια της διαχείρισης κάποιων μικρών ή μεγαλυτέρων συλλόγων και σωματείων επιδίδονται εκτός των άλλων και σε αγώνα διατήρησης, διανομής ή αναδιανομής των προνομίων.
Εμάς τα μέλη του Παραρτήματος του Συλλόγου Παραπληγικών αυτές οι συμπεριφορές και όσες συμπεριφορές υπερβαίνουν την θεματική ενότητα της αναπηρίας δε μας αφορούν, μας είναι αδιάφορες. Ως άμεσα ενδιαφερόμενοι, “δίνουμε άφεση αμαρτιών” στους εκ συστήματος αμαρτάνοντες.
Εμάς αυτό που μας ενδιαφέρει είναι αυτό καθ’ εαυτό το περιεχόμενο της παραπληγίας και τετραπληγίας. Μας ενδιαφέρει αποκλειστικά και μόνο η ποιοτική βελτίωση των υλικών συνθηκών ζωής των ανθρώπων με παραπληγία και τετραπληγία. Αναγκαστικά και στο βαθμό που επιβάλλεται από την Ελληνική Νομοθεσία, κάποια των μελών ανέλαβαν την ευθύνη της διοίκησης του Συλλόγου, μετά από νόμιμες εκλογές. Ετσι σήμερα το παράρτημα Μακεδονίας-Θράκης του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών έχει νέα διοικούσα επιτροπή.
Η Νέα Διοίκηση
Η προσωρινή διοικούσα επιτροπή του παραρτήματος Μακεδονίας-Θράκης του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών απαρτίζεται από πέντε μέλη: Τη Θεανώ Κοντογεωργάκη, τη Βαγγελιώ Καμπιλάκη, το Γιώργο Χρυσάφη, το Σταύρο Σερκετζή και τον Νίκο Βουλγαρόπουλο.
Με προεξέχοντα τον κύριο Γιώργο Χρυσάφη, ο οποίος ως γνωστό υπήρξε από τους ιδρυτές του παραρτήματος και πρώτος του πρόεδρος, η νέα διοικούσα επιτροπή αποτελεί περισσότερο σχήμα εργασίας, παρά διοικητική επινόηση. Κανένας από τους διοικητικούς συμβούλους δεν συμμετέχει απλώς και μόνο για να καταλάβει κάποια διοικητική καρέκλα. Αλλωστε υπό τις παρούσες συνθήκες, και μετά την αποχώρηση της προηγουμένης δ.ε., πιεστικές ανάγκες του παραρτήματος του συλλόγου είναι κατ’ αρχή η επιβίωσή του, η μεταρρύθμισή του και η αποκατάσταση της αξιοπιστίας του η οποία έχει βάναυσα κακοποιηθεί από κάθε λογής συνδικαλισμούς.
Η αποχώρηση, ή κατά άλλους η διάσπαση των Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών, φαίνεται να δημιούργησε βαρύ κλίμα μεταξύ των κύκλων των παραπληγικών της Βορείου Ελλάδας, συνοδεύτηκε από εκρήξεις επιθετικότητας κατά άλλους μεν δικαιολογημένης κατά άλλους δε αδικαιολόγητης.
Η Διάσπαση
Εμείς που συμμετέχουμε στην διοίκηση του παραρτήματος Μακεδονίας-Θράκης του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών, πληροφορηθήκαμε τα περί διασπάσεως από τις σχετικές επιστολές που λάβαμε καθώς και από τις σχετικές καταχωρήσεις στον Τύπο.
Δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε πιό από τα δύο μέρη έχει δίκιο, αφού οι επιστολές που λάβαμε ήταν πρόχειρα γραμμένες, με πολλά γραμματικοσυντακτικά λάθη, πράγμα που καθιστά δύσκολη την ανάγνωσή τους και αδύνατη την κατανόηση του κειμένου ως ενιαίου συνόλου.
Από τα συμφραζόμενα αντιληφθήκαμε ότι κάποια ζητήματα εξουσίας, ιεραρχίας, δυνάμεως και διοικητικής αυτονομίας προέκυψαν μεταξύ των δύο μερών. Στάθηκε όμως αδύνατο να κατανοήσουμε τους ακριβείς λόγους οι οποίοι οδήγησαν την προηγουμένη διοίκηση να αποχωρήσει από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Παραπληγικών. Προφανώς πρόκειται για κάποια διαφωνία η οποία προέκυψε μεταξύ του δ.σ. του Συλλόγου Παραπληγικών στην Αθήνα και της δ.ε. της Θεσσαλονίκης, η οποία κατά την εκτίμηση της προηγουμένης δ.ε. δεν αφορούσε εμάς τα απλά μέλη και γιαυτό δεν ειδοποιηθήκαμε.
Το γεγονός ότι από το σύνολο των κειμένων και επιστολών που έτυχε να μελετήσουμε απουσίαζε κάθε αναφορά σ’ αυτή καθεαυτή την υπόθεση της ποιοτικής βελτίωσης των υλικών συνθηκών ζωής του πληθυσμού που ζεί κάτω από συνθήκες παραπληγίας ή τετραπληγίας και επειδή για εμάς η παραπληγία και τετραπληγία -ως διαφορά συνθηκών και όρων ζωής- αποτελεί μοναδικό ερμηνευτικό όρο, δε μπορέσαμε να κατανοήσουμε με πραγματικούς όρους το γεγονός της διασπάσεως.
Επειδή μας ενδιαφέρουν αποκλειστικά και μόνο οι υποθέσεις που συνδέονται με την παραπληγία και τετραπληγία, θεωρήσαμε χρήσιμο να παραμείνουμε ως μέλη του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών και να συμβάλουμε στη χάραξη ενός συνεκτικού συστήματος αντιλήψεων και στόχων στα πλαίσια των οποίων θα κινηθεί το παράρτημα Μακεδονίας-Θράκης του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών στο προσεχές μέλλον.
Οι “νέοι” στόχοι
Εχοντας ως αφετηρία το δόγμα ότι “ο σύλλογος δεν αποτελεί αυτοσκοπό”, και εμπνεόμενοι από την αντίληψη ότι “ο σύλλογος αποτελεί απλό μέσο” στα πλαίσια του οποίου μπορούμε να δραστηριοποιηθούμε συλλογικά για την εξεύρεση λύσεων σε κοινά και ατομικά προσωπικά προβλήματα τα οποία προκύπτουν εξ αιτίας της αναπηρίας, δίνουμε έμφαση στην κοινότητα των αναγκών των παραπληγικών και τετραπληγικών.
Στο βαθμό που οι φίλοι και φίλες εξ Αθηνών θεωρούν πως έχουν τις ίδιες ή ανάλογες πιεστικές ανάγκες με εμάς -κάτι που είναι πλέον βέβαιο- θα προχωρήσουμε στη δημιουργία ενός κοινού διεκδικητικού πλαισίου και ενός προγράμματος κοινής δράσης, αφού βέβαια ιεραρχήσουμε τις επιμέρους παρεμβάσεις ως προς το περιεχόμενό τους.
Εμείς θα επιδιώξουμε την συνεργασία και με τα μέλη νέου σύνδεσμου παραπληγικών που δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη, του οποίου την ετερότητα σεβόμαστε μεν, πλήν όμως διατηρούμε τις δικές μας απόψεις σε ότι αφορά την επιλογή στρατηγικής και τακτικής διεκδίκησης των δικαιωμάτων του πληθυσμού που ζεί κάτω από συνθήκες παραπληγίας, καθώς και την υιοθέτηση του “ηπίου λόγου” ως επίσημου λόγου για τη μεταξύ των αναπήρων επικοινωνία.
Το παράρτημα Μακεδονίας-Θράκης του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών παραμένει πιστό στη θέση ότι με κανένα τρόπο και για κανένα λόγο δε θα υιοθετηθούν επιθετικές πρακτικές οι οποίες θα στρέφονται εναντίον ανθρώπων με αναπηρίες. Εχουμε βαθιά γνώση των κοινωνικο-οικονομικών αιτιών που αναγκάζουν κάποιους εκ των εκπροσώπων των σωματείων των αναπήρων να είναι διαβλητοί και να χρηματίζονται. Διατηρούμε την πεποίθηση ότι η βία και οι διαγραφές δεν είναι επιχείρημα! Θέλουμε να αποφύγουμε κάθε τριβή ή σύγκρουση για να μπορέσουμε να ασχοληθούμε με όλες τις δυνάμεις μας με αυτό που μας ενδιαφέρει: την παραπληγία και τετραπληγία.
Η πρώτη και με όλους τους τόνους εκφρασμένη ανάγκη του πληθυσμού που ζεί κάτω από συνθήκες αναπηρίας είναι αυτό που συμβατικά θα μπορούσαμε να ονοματίσουμε ως Οικονομική Αυτοδυναμία ή/και ως Οικονομική Ανεξαρτησία. Αναλύοντας το Οικονομικό Ζήτημα προκύπτουν δύο τρόποι προσέγγισής του:
α) Αυξηση των συντάξεων, παροχών και δικαιότερη -ως προς τα συμφέροντα των ανθρώπων με αναπηρίες- επιδοματική πολιτική, και
β) Μείωση του κόστους ζωής, που επιτυγχάνεται με τη 1. δημιουργία δομών συλλογικής κατανάλλωσης, 2. δικτύων υποστήριξης των καθημερινών αναγκών, 3. προσπελασιμότητας των κοινόχρηστων χώρων και μέσων μαζικών μεταφορών, 4. δημιουργία συμπληρωματικού δικτύου, ως προς το κυρίως δικτύου, μεταφορών, προσπελάσιμων οχημάτων που θα εκτελούν δρομολόγια από πόρτα σε πόρτα, 5. έλεγχος καταλληλότητας του προς κατανάλωση μηχανολογικού εξοπλισμού και βοηθημάτων και η συντήρησή τους.
Εξ ίσου σηματική και πιεστική είναι και η “Υπόθεση Υγεία”, που όπως φαίνεται ουδείς των νεοελλήνων προσέγγισε με τον πρέποντα ορθολογισμό. Σε ότι αφορά την υγεία, όλα δύνανται να συμβούν σε βάρος των παραπληγικών και τετραπληγικών και της κλονισμένης από τις μολυσματικές ασθένειες, τις ουρολοιμώξεις, τις κατακλίσεις και την οστεοπόρωση, υγείας τους.
Η σοβαρότητα όλων των ζητημάτων που συνδέονται με την υπόθεση Υγεία, την καθιστά μη διαπραγματεύσιμη θεματική ενότητα από τους λιγοτερο εξοικειωμένους με τα όσα τη συνιστούν.
Σε ότι αφορά το περιεχόμενό της Υγείας θα γίνουν προσπάθειες για την ανάληψη πρωτοβουλιών.
Σημαντική είναι βέβαια και η συμμετοχή όλων όσων ζούν κάτω από συνθήκες παραπληγίας ή τετραπληγίας, που με την ιδιότητα των “Καταναλωτών προϊόντων και υπηρεσιών Υγείας”, όχι σπάνια πεφτουν θύματα εκμετάλλευσης.
Ζήτημα επίσης πρώτης προτεραιότητας είναι η προστασία των Καταναλωτικών Δικαιωμάτων και η διεκδίκηση για κατανάλωση Ειδικών Καταναλωτικών Αγαθών. Είναι απορίας άξιο πως τόσα χρόνια κανένα εκ των σωματείων δεν ασχολήθηκε με “αυτά που αντικειμενικά δικαιούνται οι άνθρωποι με αναπηρίες” είτε ως καταναλωτές προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρονται από τους Κοινωφελείς Οργανισμούς, είτε αυτά που καταναλώνουν και πολλές φορές υπερκαταναλώνουν ως απλοί καταναλωτές (λ.χ. μηχανολογικό εξοπλισμό διακίνησης, βοηθήματα κ.ο.κ.).
Ο κατάλογος των “στόχων” είναι μακρύς, και θα μπορούσε να γίνει μακρύτερος εάν θα θέλαμε να κερδίσουμε τις εντυπώσεις και να υποδυθούμε ρόλους “αγωνιστών”. Η πραγματικότητα, όμως, μας επιφυλάσει εκπλήξεις που καλό είναι να τις γνωρίζουμε εκ των προτέρων, ώστε να μη ναυαγίσει και αυτή η προσπάθεια λόγω ανοησίας: Της γνωστής γενικευμένης ανοησίας από την οποία φαίνεται πως ασθενεί βαρέως το σύνολο των ασχολουμένων με τα συνδικαλιστικά πράγματα στην Ελλάδα.
Ζούμε στην Ελλάδα, και η Ελλάδα δεν είναι φιλική, ή τουλάχιστον δε φημίζεται για τη φιλικότητά της. Γνωρίζουμε πως κανείς των θεσμών δεν ανέχεται την ανάπηρη κανονικότητα ως διαφορά συνθηκών και όρων ζωής ακόμη και όταν πρόκειται για φορείς, οργανισμούς, ιδρύματα κ.ο.κ. τα οποία λαμβάνουν επιχορηγήσεις οι οποίες προέρχονται από τους φόρους των πολιτών, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι πολίτες με αναπηρίες. Γνωρίζουμε πως οι παρεχόμενες υπηρεσίες από τα ιδρύματα και οργανισμούς που υποτίθεται ότι εξυπηρετούν τους ανθρώπους με αναπηρίες απέχει κατά πολύ από αυτό που καθορίστηκε ως ελάχιστο αξιοβίωτης αναπηρίας από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και τα Ηνωμένα Εθνη (Διεθνές Ετος Αναπήρων).
Από σεβασμό και μόνο στους εαυτούς μας και στη δική μας προσωπική αναπηρία, οφείλουμε και πρέπει να πούμε ορισμένες αλήθειες, έστω και αν αποδειχθούν ενοχλητικές, ή ταράξουν τον κοινωνικό μας κονφορμισμό. Αν για τον οποιοδήποτε λόγο διστάζουμε να προσαρμοστούμε με την πραγματικότητα, και να αντιληφθούμε το περιβάλλον εντός του οποίου πραγματώνεται η αναπηρία ως έχει, οφείλουμε να παραιτηθούμε από μέλη της διοικούσας επιτροπής.
Οι σκληρές αλήθειες
Είμαστε λίγοι στον αριθμό, ελάχιστοι αυτοί που μπορούμε να μετακινηθούμε με σχετική ευκολία.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κύκλοι των ανθρώπων με αναπηρίες είναι πολλά, πολλά περισσότερα από αυτά που έχουν συνειδητοποιήσει οι ίδιοι οι άνθρωποι με αναπηρίες και οι οικογένειές τους.
Ο χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας δεν είναι αρκετός.
Δεν υπάρχουν χρήματα. Αμέσως μετά την αποχώρηση της προηγουμένης διοικούσας επιτροπής το παράρτημα Μακεδονίας-Θράκης του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών βρέθηκε χωρίς περιουσία, εγκαταστάσεις, χρήματα και μηχανολογικό εξοπλισμό .
Εργαζόμαστε στα πλαίσια ενός συλλόγου με παράδοση 15ετείας. Παράδοση ακινησίας στην ιστορία και το χρόνο – παράδοση που δεν τιμά ούτε το σύλλογο, ούτε τα απλά μέλη του. Ισως, κάποιοι -πολύ λίγοι, λιγότεροι των είκοσι- που για κάποιο διάστημα βρέθηκαν πέριξ και εντός των δ.σ. του συλλόγου, σήμερα να βρίσκονται διορισμένοι σε κάποια θέση στο Δημόσιο και να λαμβάνουν κάποιο ανάλογο μισθό. Ισως κάποιοι άλλοι, κατόρθωσαν να ανελιχθούν από τα απλοϊκά διαχειριστικά αξιώματα του συλλόγου, σε πιό προσοδοφόρες διοικητικές θέσεις άλλων κρατικών φορέων από τις οποίες αποκομίζουν τα σχετικά οικονομικά ωφέλη. Ισως, κάποιοι -που δεν υπερβαίνουν του δέκα- να κολακεύτηκαν απλώς και μόνο επειδή μπόρεσαν να ταξιδέψουν μία ή δύο φορές στο εξωτερικό δωρεάν…
Είμαστε θέσει και φύσει μέρος ενός κυκλώματος αλληλεξαρτώμενων προσώπων, θεσμών, μηχανισμών, οικονομικών συμφερόντων και πολιτικών συσχετισμών με έντονη κινητικότητα και παρασκηνιακή δράση. Διαπραγματευόμαστε με υπηρεσίες και πρόσωπα που κατά κανόνα λειτουργούν στα πρότυπα της “δημοσιοϋπαλληλικής” νοοτροπίας, της ανορθολογικής διαχείρισης δημοσίων χρημάτων και παροχών, ενώ υπεύθυνοι για τη διαχείρισή τους συνήθως είναι κομματικά στελέχη χωρίς προηγούμενη γνώση και εμπειρία, των οποίων η θητεία δεν είναι ποτέ μεγαλυτέρα των 4 ή έξη χρόνων.
Διαπραγματευόμαστε τις υποθέσεις που μας απασχολούν με ανθρώπους οι οποίοι ενδεχομένως να είναι διαβλητοί. Ισως και κάποιοι εξ υμών αποδειχθούν διαβλητοί.
Ζούμε στην Ελλάδα, όπου κανείς των ελλήνων/ίδων πολιτών δεν έχει εμπιστοσύνη στα σωματεία και συλλόγους. Συγκεκριμένα ο Σύλλογος Παραπληγικών, ποτέ στο παρελθόν δεν κατόρθωσε να αποσπάσει την εμπιστοσύνη και συμπάθεια της κοινής γνώμης. Αντιθέτως αρκετές φορές απέσπασε δυσμενείς έως αρνητικές κριτικές και σχόλια.
Οπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, ξεκινούμε υπό το βάρος μιάς αρνητικής κληρονομιάς και παράδοσης. Εχουμε όμως κάποιες άλλες δυνατότητες τίς οποίες αν χειριστούμε με επιδεξιότητα ίσως καλύψουμε το κενό.
Το μόνο μας επιχείρημα είναι το ότι έχουμε ΔΙΚΙΟ. Εχουν χυθεί τόνοι μελάνης από όλες τις κυβερνήσεις, τα κόμματα, τους ιδιωτικούς και κρατικούς φορείς και οργανισμούς για να ζωγραφιστεί με όλα τα χρώματα, για να αναπαρασταθεί με όλες τις ηλεκτρονικές ή συμβατικές μεθόδους μαζικής πληροφόρησης και να περιγραφεί σε όλους τους τόνους αυτό το ΔΙΚΙΟ.
Δώδεκα χρόνια η Κοινωνική Πρόνοια δημιουργούσε τα γνωστά σηματάκια με το σχήμα του ανθρώπου που κάθεται στο αναπηρικό κάθισμα και διακοσμούσε με αυτά προεκλογικές αφίσες, διαφημιστικά φυλάδια και εξώπορτες υπουργείων.
Εμείς δεν έχουμε παρά να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις ίδιες τις αντιφάσεις της Κοινωνικής Πρόνοιας: Δεν έχουμε παρά να τους δώσουμε την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουν σε τί αντιστοιχεί αυτό το σηματάκι με όρους καθημερινής ζωής. Δεν έχουμε παρά να τους αναγκάσουμε να υποστούν τις συνέπειες του ίδιου τους του δημιουργήματος. Δεν είναι μόνο το ότι έχουμε ΔΙΚΙΟ. Είναι ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της αναπηρίας φαινόμαστε και είμαστε η προσωποποίηση αυτού του δίκιου.
Η πρόκληση που σας απευθύνουμε είναι: Επισκεφθήτε μας, δείτε μας και ακούστε μας για μία τελευταία φορά. Τότε μόνο θα αντιληφθείτε ότι κάτι σοβαρό έχει πλέον αλλάξει.
Πανελλήνιος Συλλογος Παραπληγικών, 1993